Maktabgacha yoshdagi bolalarni tasviriy qobiliyatlarini, ijodkorligini rivojlanganlik darajasini aniqlash

Tasviriy qobiliyatning rivojlanishning birinchi bosqichi bolaning ilk bora tasviriy faoliyat qurollari bo‘lmish-qalam, qog‘oz, loy bo‘lagi kabilar bilan tanishgan davrdan boshlanadi. Pedagogik adabiyotlarda bu davr “tasvirlashgacha” bo‘lgan davr deyiladi chunki xali biror bir predmetni tasvirlashga xoxish ham, tasvir g‘oyasi ham bo‘lmaydi. Bu davr juda ahamiyatli rol o‘ynaydi.

Tasviriy qobiliyatning rivojlanishning birinchi bosqichi bolaning ilk bora tasviriy faoliyat qurollari bo‘lmish-qalam, qog‘oz, loy bo‘lagi kabilar bilan tanishgan davrdan boshlanadi. Pedagogik adabiyotlarda bu davr “tasvirlashgacha” bo‘lgan davr deyiladi chunki xali biror bir predmetni tasvirlashga xoxish ham, tasvir g‘oyasi ham bo‘lmaydi. Bu davr juda ahamiyatli rol o‘ynaydi.

Tasvirlashgacha bo‘lgan davr bolaning keyingi qobiliyatlarining shakllanishida katta ahamiyatga ega kamchilik bolalar zarur malakalarni mustaqil ravishda shakllantiradi. Tarbiyachi bolalarning ixtiyorsiz harakatlarini cheklab, ularni harakatning turli shakllariga o‘rgatishi keyin ortirilgan tajribaning anglangan holatda chizish va loy ishi jarayonida qo‘llay olishni nazorat qilish lozim.

Tasvirlashgacha bo‘lgan davr bolaning keyingi qobiliyatlarining shakllanishida katta ahamiyatga ega kamchilik bolalar zarur malakalarni mustaqil ravishda shakllantiradi. Tarbiyachi bolalarning ixtiyorsiz harakatlarini cheklab, ularni harakatning turli shakllariga o‘rgatishi keyin ortirilgan tajribaning anglangan holatda chizish va loy ishi jarayonida qo‘llay olishni nazorat qilish lozim.

Tasvirlangan rasmda biror bir predmetni topganidan so‘ng, bola shu predmetni yana tasvirlash niyatida shu rasmni chizishni takrorlaydi. Odatda birinchi chizilgan rasm tasavvurdagi predmet bilan uncha ko‘p o‘xshashliklarga ega bo‘lmaydi, chunki tasavvur tasodifan hosil bo‘ladi. Ikkinchi rasmda esa bola tasavvuridagi rasmni o‘xshatish maqsadida birinchi rasmni takrorlaydi. Albatta, ikkinchi rasm ijodiy qobiliyatlar rivojlanishning yuqoriroq bosqichida ekanligidan darak beradi chunki u g‘oya asosida chiziladi.