Maktabgacha yoshdagi bolalarni tartib qoidalarga o’rgatishning pedagogik asoslari mavzusida yozgan mundarija kirish I bob. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tartib qoidalarga o’rgatishning nazariy asoslari

1.2.1 – shakl. Pedagogik ta’sir usullarining umumiy ko’rinishi.
Tarbiyachilarning ijodiy – kasbiy faoliyati (pedagogik mahorati)da nafaqat tarbiyaviy ishlarning yaxshi samarali natijalariga erishiladi, balki murabbiy va tarbiyachilarning shaxsiy hislatlari ham yuksaladi. Pedagogik ta’sir usullarini qo’llash jarayonida tarbiyachi va murabbiylarning g’oyaviyligi yaqqol ko’zga tashlanadi, ularning xarakteridagi insoniylik va murabbiylik xislatlari namoyon bo’ladi, ular xarakterining emotsional qirralari: chidamlilik, o’z – o’zini boshqara olishlik, maqsadga intiluvchanlik, tezkorlik, tashabbuskorlik va tarbiyachi – murabbiylarning irodaviy qirralari topqirlik, ziyraklik, kuzatuvchanlik, shuningdek, xarakterning intellektual qirralari ham yaqqol ko’zga tashlanadi.
Qayd etilganlarni e’tiborga olib quyida bolalar tarbiyasiga bo’ladigan pedagogik ta’sir usullarining ba’zilarining nomlarini keltiramiz.
Dastlab bolalarni ilhomlantiruvchi ijobiy hislatlar negizida bolaning axloq – odobi tarbiyasi, tartib – qoidasiga o’zgartirishlar kirituvchi tarbiyaviy ta’sirlar to’g’risidagi pedagogik usullar nomlarini keltiramiz. Ular quyidagilardan iborat:
1. Ishontirish – bu aniq axloqiy me’yorlar negizida qaysidir ishni mumkin yoki mumkin emasligini, to’g’riligi yoki noto’g’riligini, zarurligini isbot qilish va tushuntirish jarayonidir.
2. Rag’bat – bu bola xulqi, odobini to’g’rilashga yoki tuzatishga yordam beruvchi tarbiyaviy ta’sir usuli.
3. Ijobiy baho berish – bu bolaning to’g’ri ish qilayotganini tasdiqlovchi tarbiyaviy ta’sir usuli.
4. Maqtov – bolaning hatti – harakatini, ishlarini rag’batlantiruvchi pedagogik ta’sir.
5. Mukofot – bu ancha sezilarli rag’bat bo’lib, u ajoyib yutuqlar, ijobiy hatti – harakatlarni belgilashda qo’llaniladigan tarbiyaviy ta’sir.
6. Ishonch – bu bolalar tomonidan yaxshi xulqi uchun o’rinli maqtov sifatida qabul qilinadigan hissiyot.
7. Aniq qiziqishlar, talablarni qondirish–bunga kitoblarni esdalikka topshirish, tabiatni o’rganish, sayohatlar uyushtirish kabilar orqali erishiladi.