Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi

Maktabgacha yoshdagi bolalarning qurish-yasash mashg‘ulotlari ularning kuzatuvchanligi va tafakkurining rivoj- lanishida alohida ahamiyatga egadir. Qurish-yasash o‘yinlari hamisha ma’lum maqsadga qaratilgan o‘yinlar bo‘lib, bola- lardan murakkab o‘quv, malaka va bilimlarni talab qiladi. Qurish-yasash o‘yinlarida bolalar turli narsalarning detallari (ya’ni ayrim qismlari) faqat tashqi tomondangina emas, bal- ki ichki tomondan ham o‘zaro uzviy bog‘liqligini bilib oladilar.

Odatda biron narsani qurish-yasashga kirishishdan, ya’ni konslruksiyalashdan oldin uni sinchiklab qarab chiqiladi va diqqat bilan idrok qilinadi. Undan so‘ng kerakli qismlarni to‘plab ishga kirishadilar. Qurish-yasash o‘yini rasm chizish yoki applikatsiyaga nisbatan bolalardan butunlay boshqa mala- ka va o‘quvlarni talab qiladi. Shuning uchun qurish-yasash ish- lari bilan bolalar juda qiziqsalar ham ilk yoshdagi bolalar bu ishning uddasidan chiqa olmaydilar. Ularga ayrim malakalar, epchillik, tajriba yetishmaydi. Bu yoshdagi bolalar yog‘och va


317





taxtachalarni ustma-ust qo‘yib, ko‘prikka o‘xshagan narsalar yasashdan nariga o‘ta olmaydilar. Kattaroq yoshdagi bolalar esa rasmga (andazaga) qarab turli narsalar yasashni uddasidan chiqa oladilar. Odatda qurish-yasash faoliyatining quyidagi turlari farqlanadi: