Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi

Basketbol
Bolalarni basketbol o‘yini elementlariga o‘rgatish turgan 
joyda va harakatda koptokni egallab olish, bir-biriga uzatish, olib 
yurish, savatga tashlashni o‘z ichiga oladi. O‘yin mashqlaridan 
foydalanib, bolalarni oddiy qoidalar bilan o‘ynaladigan 
basketbol o‘yiniga olib kelish kerak.
O‘yin o‘lchami 5x10 dan 7x13 m gacha bo‘lgan maydon- 
da o‘tkaziladi. Maydon chegaralari chiziqlar bilan belgilanadi. 
Maydonning qarama-qarshi tomoniga 120x80 sm o‘lchamli 
taxta to‘siqlar o‘rnatiladi. To‘siq ustunga mustahkamlanadi. 
Eng qulay variant – to‘siqni maydoncha chetiga o‘rnatiladigan 
shakl  (metall  konstruksiyaga  biriktirishdir).  To‘siq  go‘yo 

---

152
maydoncha ustiga osilib qolganday bo‘ladi. Bu o‘yinni ancha 
xavfsiz qiladi. Standart o‘lchamli basketbol xalqasi to‘siqning 
pastki chegarasidan 20 sm narida, yerdan 1,7-2 metr balandlikda 
mustahkamlanadi. Maydoncha chegaralaridan 1 metr masofada 
skameyka, ustun va hokazolar bo‘lmasligi kerak. To‘siqdan 1,5 
metr narida maydoncha ichida jarima to‘pi tashlash chiziqlari 
chiziladi. Bolalar yerga urilganda yaxshi qaytadigan to‘plar (ay- 
lanasi 40x50 sm) bilan basketbol o‘ynaydilar. O‘yinning maqsa- 
di – o‘yin uchun ajratilgan vaqt mobaynida, to‘pni olib yurib 
va uning komandadagi sheriklariga oshirib, boshqa komanda 
savatiga mumkin qadar ko‘p to‘p tashlashdan iborat. Koman- 
da tarkibi 5 tagacha kishidan iborat. O‘yin 3-5 minutdan ikki 
taym o‘ynaladi. Savatga to‘p tushurilgani uchun 2 ball beriladi. 
Qo‘ldagi to‘p bilan 3 qadamdan ko‘p qadam tashlash mumkin 
emas. To‘pni maydonchadan urib qaytarib, to‘p bilan harakat- 
lanish mumkin. O‘yinchilarni turtish, kiyimlari va qo‘llaridan 
ushlab olish, chalish mumkin emas. Qoidani buzgani uchun to‘p 
olib qo‘yiladi va boshqa komanda o‘yinchisi tomonidan yon 
chiziqdan o‘yinga kiritiladi. O‘yin qoidalarini qo‘pol ravishda 
buzganligi uchun o‘yinchi 1–3 minutga maydondan chiqarib 
yuboriladi. Lekin bunda uning o‘rniga boshqa o‘yinchi tushib 
o‘ynashi mumkin.