Maktabgacha ta`lim


 Aholi o’rtasida pedagogik tashviqot va pedagogik bilimlar universiteti



Download 2,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet141/160
Sana15.09.2021
Hajmi2,1 Mb.
#175036
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   160
Bog'liq
Raxbarlikkitobipdf

20.2. Aholi o’rtasida pedagogik tashviqot va pedagogik bilimlar universiteti 
 
Hozirgi  zamon  bosqichida  keng  aholi  orasida  pedagogik  bilimlarni  tashviqot 
qilish muhim papkaga kirib bormoqda. 
Oilaviy  tarbiyami  yaxshilash  uchun  ota-onalarshshg  umumiy  pedagogik 
ta`limi tizimini takomillashtirish zarur. Hamma katta yoshdagi aholi, dastavval ota-
onalar, bolalarni va yoshlarni tarbiyalashga tayyorlangan bo’lishlari kerak. 
Bu  odat  ishlarini  radio  va  televidenie  orqali  chiqishlarva  ma`ruzalar  qilish 
pedagogik tashviqot vositalaridan  biri hisoblanadi. 
Pedagogik  tashviqotni  yanada  tor  doirada  bevosita  maktabgacha  ta`lim 
muassasasilari amalga oshirishlari .ham mumkin. 
Pedagogik  bilimlarni  tashviqot  qilishda  kichik  mintaqa  doirasida  tashkil 
etiluvchi ota-onalar anjumanlari amalda sinalgan usullardandir. 
Bu  ishni  ma`lum  tizim  asosida  tashkil  etish  maqsadga  muvofiqdir. 
Anjumanlarni  o’tkazishdan  avval  oilaviy  tarbiya  tajribasini,  maktabgacha  ta`lim 
muassasasilari  bilan  ota-onalar  orasidagi  o’zaro  ta`sirni  o’rganish  bo’yicha  har 
tomonlama  tayyorgarlik  ishlari  olib  borilishi  kerak.  Bunda  jamoatchilik, 


 
224 
maktabgacha  ta`lim  muassasalari  pedagoglarining  yo’naltiruvchi  ishtirokida  ota-
onalarning o’zlari faol ishtirok etishlari kerak. 
Anjuman  mavzusi  xalq  ta`limi  bo’limlari  bilan  hamkorlikda  tanlanishiga 
e`tibor beriladi. Anjumanlarning mazmunini, ko’pincha, hayotning o’zi belgilaydi 
va eng dolzarb masalalar aks ettiriladi. 
Anjumanni  tayyorlashda,  ayniqsa,  maktabgacha  ta`lim  muassasalarining 
tibbiy xodimlari faol ishtirok etadilar, ular tibbiybyulleten, tibbiyot mavzusiga oid 
savol  va  javoblar  taxtalari  tashkil  etishlari,  bolalarni  chiniqtirishning  usul  va 
uslublarini  amaliy  ko’rsatishni  hamda  bolalarning  sog’lig’iga  taalluqli  masalalar 
bo’yicha  ota-onalarga  «maslahatlar  burchaklari»ni  tashkil  etishadi.  Bunday 
burchaklarga «Biz chiniqamiz», «Uyda dam olish kunlari badantarbiyasi», «Otam, 
onam va men - sportchilar oilasi» va hokazo mavzularni tanlash mumkin. 
Tuman  anjumanlarini  tayyorlashda  va  tashknl  etishda  xalq  ta`limi 
bo’limlariga  ota-onalar  faollari,  tuman  pedagogika  jamiyati,  maktabgacha  ta`lim 
bo’limlari  katta  yordam  beradi.  Bu  anjumanlarda  shaharning  eng  yaxshi 
tarbiyachilari,  mudiralarn,  olimlar,  metodist  va  hokazolar  so’zga  chiqishlari 
mumkin.  Bo’lar  maktabgacha  yoshidagi  bolalarni  tarbiyalash,  ularni  maktabga 
tayyorlashning  turli  masalalari  bo’yncha  chiqishlar  va  ma`ruzalar  bilan  ishtirok 
etadilar. 
Ota-onalar  anjumanlarining  materiallari  rasmiylashtiriladi  va  tuman 
maktabgacha ta`lim uslubiy kabinetlariga topshirilib, keyinchalik ular amaliy ishga 
tadbiq etiladi. 
Ota-onalar  pedagogik  ta`limotining  shakl  va  usullarini  kengaytirish,  oilaga  u 
orqali va u bilan birga bolaga ta`sir ko’rsatishning yanada natijali usullarini izlash - 
bularning  hammasi  tarbiyachilarni  o’zining  nazariy  saviyasini  oshirishga,  jamoat 
tashkilotlari,  maktablar  bilan  aloqa  izlash  va  topishga  majbur  qiladi.  Pedagogik 
targ’ibotda lektoriylar va pedagogik bilimlar universitetlari katta o’rin egallaydi. 
Ota-onalar universitetlarining o’quv dasturlari hamda rejalariga pedagogika va 
psixologiya,  bolalar  anatomshyasi  va  fiziologiyasi,  oilaviy  tarbiya  nazariyasi  va 
amaliyoti, maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni yoshi bo’yicha davrga ajratish, 
maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalarning  individual  psixologik  xususiyatlari, 
bolalarni  maktabgacha  ta`lim  muassasasida  va  oilada  tarbiyalash  bo’yicha 
ma`ruzalar  tsikli  va  hokazo  masalalar  kiradi.  Unga,  shuningdek,  xalqaro  vaziyat, 
adabiyot  va  san`at,  fan  va  texnikani  rivojlantirish,  gigiena  va  tibbiyot    haqidagi 
ma`ruzalar,  O’zbekiston  Respublikasi  hukumatining  onalarga  va  bolalarga 
g’amxo’rligi  haqidagi  qarorlarini  ham  kiritish  mumkin.  Ma`ruzalar  bilan  birga 
seminar  mashg’ulotlari  o’tkaziladi,  kinofilm,  hayotga  bag’ishlangan  spektakllarni 
ko’rish  tashkil  etiladi.  Universitetlarning  ishi    1-2  yilga  mo’ljallanadi.  
Mashg’ulotlar oyiga 1-2 marta o’tkaziladi. Tinglovchilar turli mutaxassislikdagi va 
kasbdagi  ota-onalardan  iborat  bo’ladi.  Mashg’ulotlarni  bilimlarning  turli  sohalari 
bo’yicha yuqori malakali ma`ruzachilar va mutaxassislar olib borishadi. Ota-onalar 
universiteti sirtqi ham bo’lishk mumkin. 
Sirtqi universitet tinglovchilari uchun radio va televidenie orqali «Ota-onalar, 
sizlar  uchun»,  «Onalar  maktabi»,  «Kattalar  uchun  nazorat  ish»  sarlavhasi  bilan 


 
225 
eshittirishlar,  shuningdek,  ota-onalarga  mo’ljallangan  adabiyotlardan  foydalanish 
ko’zda tutiladi. 
Ota-onalar 
universitetlari 
dasturiga 
bolalarni 
respublikamiz 
milliy 
xususiyatlari,  milliy  qadriyatlarimiz,  milliy  urf-odatlarimiz  ruhida  tarbiyalash 
vazifalarini ochib beruvchi ma`ruzalar, amalny seminar mashg’ulotlari, «Oilaning 
axloqiy asoslari», «Oila - kichik jamoa», «Milliy urf-odatlarimiz», «Buyuk o’zbek 
va  sharq  mutafakkirlari  bola  tarbiyasi  to’g’risida»,  «Maktabgacha  ta`lim 
muassasasisi  va  oilaning  bolalarni  tarbiyalash  maqsadlari  hamda  vazifalariga 
yagopa  talab»,  «Ota-onalarning  pedagogik  odobi»,  «Bolalarni  axloqshy  tarbiya 
vositasi sifatida ota-onalar mehnati bilan tanishtirish», «Bolalarni tarbiyalash bu - 
tun  jamoatchilikning  va  har  birimizning  ishimizdir»,  «Milliy  axloq  nima?»  va 
hokazo mavzudagi ma`ruzalar tinglovchilarga yoqadi. 
Ma`ruzachilar  ro’yxati  shahar,  tuman  hokimiyatlari  yoki  xalq  ta`limi 
bo’limlari tasdiqlashi zarur. 
Oilada o’zaro munosabatlardi aniqlab olish uchun «Bolalarni tushunish uchun 
kattalarga nima xalaqit beradi», «Siz har doim ham bolaga xushmuomala, e`tiborli 
va sabr-toqatlimisiz?», «Siz bolalaringizga o’z ishingiz haqida va mehnatingizning 
foydasi  haqida  gapirib  berasizmi?»,  «Uyingizda  bolangizning  o’rtoqlari 
bo’lishadimi?, «Siz ularning vaqtini qanday tashkil etasiz?» kabi savollarni taklif 
etish mumkin. 
Univsrsitet  tinglovchilarinikg  asosiy  qismi  maktabgacha  ta`lim  muassasasiga 
qatnovchi  bolalarning  ota-onalari  bo’ladi.  Ular  pedagogik  bilimlarni  o’zlashtirib, 
bu  bilimlarini  ommaga  eltishadi,  ota-onalar  majlislarida,  anjumanlarda  faol 
qatnashib, ota-onalar qo’mitasida va ota-onalar orasida maslahatchilar bo’lishadi. 
Bolani tarbiyalash uchun uni juda yaxshi bilish kerak. Buning uchun biz bola 
xulqidagi endi paydo bo’layotgan hislatlarga ta`sir ko’rsatuvchi  mayda narsalarni 
sezishimiz,  fikrndagi  o’zgarishlarni  sezib,  ilib  olishimiz,  bola  kayfiyatidagi  nozik 
o’zgarishlarni tushunishimiz kerak. Ota-onalarga esa bolani gumonsirab kuzatishni 
emas,  balki  pedagogik  kuzatuvchanlikni  o’rgatish  kerak.  Agar  ota-onalar 
bolalardan  o’zlari  qilmagan  narsalarni  talab  qilishsa,  ularning  talabi  o’g’il  yoki 
qizining  yuragiga  joylashmaydi.  Va,  aksincha,  agar  otaning  yoki  onaning  xulqi 
axloqiy  namunaga  yaqin  bo’lsa,  u  holda  ularning  har  bir  so’zi,  maqtovi  yoki 
tanbehi bolalari uchun alohida ahamiyatga ega bo’ladi, ularning har bir talabi ota-
onalarga muhabbat va hurmat yuzasidan darhol bajariladi. 
Ma`ruzalar  tushunarli  bo’lishi  uchun  universitetlarning  rahbarlari 
ma`ruzalarning mavzui bo’yicha ko’rgazmalar tashkil etadilar. 
Ma`ruzalarni  kinofilmlar  ko’rish  bilan  qo’shib  olib  borish  mumkin,  buni 
tinglovchilar katta qiziqish bilan qabul qilishadi. Tomoshadan so’ng ota-onalar o’z 
oilalaridagi tarbiya haqida bosh qotiradilar va ko’pgnna savollar berishadi. Ba`zan 
film ustida tortishuvlar, munozaralar vujudga keladi. 
Mashg’ulotlarga  birinchi  marta  kelgan  ota-onalar  shaxsning  shakllanishi 
muammolari  bilan  emas,  balki  bolaning  jismoniy  rivojlanishi  bilan  qiziqadilar, 
shuning  uchun  ma`ruzalarda  bolaning  har  tomonlama  rivojlanishida  oilaning 
ahamiyatiga  asosiy  e`tibor  berilmoqda,  bolaga  jismoniy  qarovgina,  jismoniy 


 
226 
rivojlanishgina emas, balki aqliy va axloqiy rivojlanish hamda estetik tarbiya ham 
kerakligi ko’rsatiladi. 
Pedagogik  bilimlar  universitetining  ishi  ota-onalar  orasida  pedagogik 
tashviqotni  yaxshilashga  katta  ta`sir  ko’rsatadi.  Bunday  universitetlar  asosan 
nohiya  xalq  ta`limi  bo’limlari  qoshida,  ba`zan  esa  korxonalarning  madaniyat 
saroylari  qoshida  tashkil  etiladi.  Ular  bir  idoraga  tegishli  bir  necha  maktabgacha 
ta`lim muassasalarining ota-onalarini birlashtirshshi mumkin. 
Universitet rahbari ma`ruzachilarni tanlaydi, o’quv rejasini tuzadi. (Ota-onalar 
dorilfununi  rejalarini  tuzish  namunasi  ushbu  qo’llanmaning  ilova  qismida 
keltirilgan.) 
Universitetdagi  hamma  ish  jamoatchilik  asosida  olib  boriladi.  Pedagogika 
institutlari o’qituvchilari, viloyatlardagi universitet olimlari, shahar yoki tumandagi 
eng  yaxshi  mudirlar,  uslubchilar,  vrachlar,  pedagoglar,  psixologlar  ma`ruzachi 
bo’lishi  mumkin  3  soat  ma`ruzadan  1  soati  tinglovchilarning  savollariga  javob 
berish va  munozaralar uchun ajratiladi. 
«Bolalar  taqdiri  uchun  hamma  javobgar»  degan  jurnal  chiqarishni  amalga 
oshirish  mumkin.  Bu  jurnalda  oilaviy  tarbiyaning  eng  yaxshi  tajribasi  bayon 
qilinadi, vrach, psixolog, pedagogning maslahatlari yoritiladi. Jurnalga, ota-onalar 
va  bolalar  uchun  uncha  murakkab  bo’lmagan  boshqotirmalar,  topishmoqlar, 
psixolo-pedagogik  masalalar,  bolalar  hayotidan  olingan  fotosuratlar  joylashtirish 
mumkin.  Jurnal  chiqarishda  pedagoglar,  tibbiyot  xodimlari,  ota-onalar  ishtirok 
etishadi.  Jurnalga  ota-onalar  qiziqib  qarashadi,  jurnal  ularni  tarbiya  muammolari 
haqida o’ylashga majbur qiladi. 
 
Nazorat savollari:  
 
1.  Ota – onadarni MTM ishiga jalb qilish usul va yo’llari qaysilar. Misollar 
keltiring. 
2.  Ochiq eshiklar kunini tashkil etish metodikasini tushuntiring. 
3.  Bolalarni MTM ga jalb etish yo’llari namalarda deb bilasiz va bo’lar 
qaysilar? 
4.  Nima uchun ayrim bolalar MTM ga o’z xoxishi bilan kelmaydi? Buning 
sababini namada deb o’ylaysiz? 
 
Adabiyotlar: 
 
11. I.A. Karimov ―YUksak ma`naviyat engilmas kuch‖. Toshkent ―Ma`naviyat‖  
2008 y.  
12.  Otamurodov S va boshqalar. ―Ma`naviyat asoslari‖. Toshkent 2002 y. 
13. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent 1992 y 
14. O.U.Xasanboeva va boshqalar. ―Oila pedagogikasi‖ Toshkent ―Aloqachi‖ 
2007 y. 
15. O.U.Xasanboeva ―Oilada barkamol avlod tarbiyasi‖. T.., «Fan va 
texnologiyalar» 2010 y. 


 
227 
16. U.Otavalieva ―Bola tarbiyasida bog’cha va oila hamkorligi‖ Toshkent 
―O’qituvchi‖ 1994 y. 
17. M.Inomova. Oilada bolalarni ma`naviy axloqiy tarbiyasi. T.: ―O’qituvchi‖,  
1999 y.
 
 
18. R.To’raqulova  Oilada sog’lom muhit va reproduktiv madaniyat.  T.: 
―O’qituvchi‖  2005 y.  
19. A.K.Munavvarov  Oila pedagogikasi. T.: ―O’qituvchi‖, 1994 y. 


 
228 
XXI BOB. Pedagogik kabinetning ishi va pedagogi jarayonni jihozlash 
 
Reja: 
 
1.  Maktabgacha ta`limga metodik raxbarlik ishining tashkiliy 
tuzilishi va vazifalari  
2.  Pedagogik kabinetning ishi va vazifalari. 
3.  Metodik ishlarni tashkil etishning shakl va usullari. 
4.  Metodik ishlarni pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etish.   
 
Darsning maqsadi: Maktabgacha ta`limga metodik jihatdan raxbarlik qilish 
bo’yicha nazariy bilim berish. 
 
Darsning vazifalari: Metodik kabinet ishi, vazifalari uni jihozlash, pedagogik 
texnologiya asosida metodik ishlarni tashkil etishning shakl va usullari haqida 
ma`lumotga ega qilish. 
 
Tayanch tushunchalar: 
XTB – Xalq ta`limi bo’limi. 
Metodik birlashma – maktabgacha ta`lim xodimlarining malaka oshirish shaklsi. 
Ko’chirma-papka  –  yig’ma  papka,  ota-onalar  va  bolalar  muassasalarda  biror-bir 
mavzu bo’yicha jihozlangan ko’rgazmali vositadir. 
Metodiko-pedagogik  yig’ilish  –  bu  maktabgacha  ta`lim  muassasalarning  ilk  yosh 
guruhlarida o’tkaziladigan tibbiy pedagogik kengash. 
Ochiq tadbirlar – jamoa bo’lib pedagogik jarayonlarni kuzatish. 
Metodik adabiyotlar obzori – bu yangi nashr qilingan o’quv pedagogik adabiyotlar 
tahlili.  
 

Download 2,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish