Maktabgacha ta’lim muassasalarida musiqa tarbiyasi va metodikasi

bo‘lgan muayyan balandlikdagi tovushlar tizilmasidan (qatoridan) iboratdir.

Tovushlarning o‘z balandligiga qarab joylashishi sistemasiga tovushqator deyiladi.

Musiqaviy sistemaning to‘liq tovushqatorlarida 88 ta xilma-xil tovushlar bor.

Musiqaviy sistema tovushqatorlari ettita mustaqil nomga ega bo‘lgan asosiy

bosqichlardan iboratdir.

Do Re Mi Fa Sol Lya Si

Bu asosiy tovushlar fortepianoning oq klavishlari (bosqich pardalari)

tovushlariga mos keladi. Tovushqatorlarining bu ettita bosqichi ma’lum bir vaqtda

takrorlanib turadi. Bunda yuqori tomon sanalgan har bir 8- tovush 1-tovushga

nisbatan ikki baravar kuchliroq tebranish natijasida hosil bo‘ladi va shu sababdanikki marta baland bo‘lib eshitiladi. Bir xil nomdagi tovushlar oralig‘iga oktava

deyiladi. Demak oktava tovushlarining etti asosiy bosqichini o‘z ichiga

birlashtiradi. Butun tovushqator bir necha oktavaga bo‘linadi. Har bir oktavaning