Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

 
MAKTABGACHA TA‘LIM MUASSASALARI TARBIYALANUVCHILARNI SUZISHGA O‘RGATISH 
XUSUSIYATLARI 
 
MATNAZAROV X.YU., SALIMGAREYEVA R.R., O‘ZDJTI 
 
Tadqiqot maqsadi: 4-7 yoshli maktabgacha yoshdagi bolalarning yosh xususiyatlariga xos suzishni o‘rgatish 
va suvni o‘zlashtirish dastur va uslubiyatini ishlab chiqish. 
Sinaluvchilar kontingenti: 4-7 yoshli bolalar, jami 30 ta. Tadqiqotda olingan ma`lumotlar asosida barcha 
yosh guruhlarida suvni o‘zlashtirish va ko‘krakda krol hamda chalqancha krol usullarini o‘rgatish muddatlarini 
kamaytirishga imkon beruvchi 4-7 yoshli maktabgacha yoshdagi bolalarni sportcha suzish texnikasini o‘rgatish 
uslubiyati ishlab chiqildi. Mashqlarni qo‘llashning maqsadli ketma-ketligi asoslandi. O‘rgatishning har xil bosqichlarida 
mumkin bo‘lgan umumiy suzish hajmi hamda elementlar va to‘liq koordinatsiya bo‘yicha o‘zaro nisbatlari o‘rnatildi. 
Har bir usul harakat ko‘nikmasi xususiyatlsriga asoslangan suzish hajmi o‘zgarishining to‘lqinsimon qonuniyati 

---

345 
ko‘rsatildi. O‘rgatishning har xil bosqichlarida suzish texnikasini o‘rgatish uchun mashqlar va o‘yinlar o‘rtasidagi 
optimal nisbatlar aniqlandi. 
Tayanch so‘zlar: maktabgacha yoshdagi bolalar, suzish, o‘rgatish uslubiyati. 
Mazkur yo‘nalishni o‘rganish va ishlab chiqish maktabgacha yoshdagi bolalarni suzishga o‘rgatish bo‘yicha 
zamonaviy amaliy ma`lumotlarni umumlashtirish va tahlil qilish hamda olingan ma`lumotlarni ilgari o‘tkazilgan 
tadqiqotlar ma`lumotlari bilan solishtirish imkonini beradi. 
Tadqiqot uslublari va uni tashkil qilish 
Tadqiqot uch bosqichda o‘tkazildi. Birinchi bosqich – 2014 yil sentyabrdan 2015 yil fevral oylarida – amaliy 
faoliyat davomida Toshkent shahridagi №2 BO‘SM kichik basseyni bazasida maktabgacha yoshdagi bolalarni suzishga 
o‘rgatishning har xil vosita va uslublari tanlash va ularning samaradorligi o‘rganish amalga oshirildi. Ikkinchi bosqich – 
2015 yil mart-avgust oylarida – 4-5, 5-6, 6-7 yosh guruhlarida sportcha suzish texnikasini o‘rgatish uslubiyati va 
o‘rgatish dasturi tarkibini aniqlashga imkon beruvchi dastlabki tadqiqot o‘tkazildi. 
Suzishga o‘rgatish guruhlarida shug‘ullanuvchi maktabgacha yoshdagi bolalarning umumiy soni 30 tani tashkil 
qildi. 
Uchinchi bosqich – Toshkent shahridagi №2 BO‘SM kichik basseyni bazasida 2015 yil sentyabrdan 2016 yil 
yanvargacha mustaqil pedagogik tadqiqot ko‘rinishidagi asosiy tadqiqot o‘tkazildi. Basseyn parametrlari jadvalda 
taqdim qilingan. 
Tadqiqotda qatnashgan maktabgacha yoshdagi bolalarning umumiy soni 30 tani tashkil qildi: 15 ta o‘g‘il bola 
va 15 ta qiz bola. Ularning 10 tasi 6 yosh, 10 tasi 5 yosh va 10 tasi 4 yoshli bolalar. Suzish ko‘nikmalarini o‘zlashtirish 
bo‘yicha joriy nazorat har bir bosqich yakunida nazorat darslari orqali amalga oshirildi. Dastlabki tayyorgarlikni 
majmuali baholash o‘quv yili oxirida o‘tkazildi va quyidagi asosiy mashqlarni o‘z ichiga oldi: 
 nafas olish bilan birgalikda ko‘krakda krol usulida suzish (m); 
 to‘liq harakat koordinatsiyasi bilan chalqancha krol usulida suzish (m). 
Tadqiqot davomida olingan natijalar ilmiy va ilmiy-uslubiy adabiyotlardagi ma`lumotlar bilan solishtirildi.