Макроиқтисодиётда доиравий айланиш. (4соат)

Бу нисбат иқтисодий тизим мувозанат ҳолатда бўлганда ҳам мувозанат бузилганда ҳам тўғридир.

Давлат доиравий айланишга 3 хил йўл билан таъсир қилади:

а) солиқларни манипуляция қилиб (бевосита таъсир);

б) давлат харидларини кўпайтириш ёки камайтириш йўли билан (бевосита таъсир);

в) пул миқдорини ўзгартириш орқали (билвосита таъсир).

Ташқи тизимларни ҳисобга олиб, доиравий айланиш модели:

Махсулотлар бозори
Ресурслар бозори
ММ харажатлари
Товарлар
Умумий харажатлар
товарлар
Ресурслар учун туловлар
Миллий даромад
уй хужалиги
Фирмалар
Молия бозорлари
Хукумат
Давлат харидлари
Давлат қарзи
Ресурслар
Ресурслар
Транферт тўловлари
Субсидия, дотация
Инвестиция воситалари
Соф солиқ
жамғарма
Ташқи иқтисодий тизимлар
экспорт
импорт
Агар импорт экспортдан куп булса, соф капитал оқими булади
Капитал оқими

Чет эл сектори ҳам иқтисодий тизим билан уч усул билан боғланган:

а) товар ва хизматлар импорти;

б) товар ва хизматлар экспорти;

в) ҳар хил халқаро молиявий операциялар (қарз олиш ва қарз бериш, реал ва молиявий активларни олди – сотдиси.).

• Капитал ҳам товар экспорти ҳам мусбат ва манфий бўлиши мумкин ва ҳоказо.

Айланма оқимлар моделининг асосий хулосаси қуйидагича:

-реал пуллик оқимлар, уй хўжаликларининг, фирмаларнинг, давлатнинг ва қолган дунё ишлаб чиқаришнинг ички тизимга боғлиқ бўлган ҳиссасининг умумий ҳажмининг харажатларини умумий ҳажмига тенглиги асосида амалга оширилади. Агар ялпи талабни характерлайдиган умумий харажатлар камайса, унда бандлик ва ишлаб чиқаришнинг умумий ҳажми тушади, бу эса умумий даромадни ҳам камайтиради, ўз навбатида ялпи талабни камайтиради. Шунинг учун макроиқтисодий сиёсатнинг бош масаласи ялпи талабнинг мувозанатини сақлашдир.