Makroiqtisodiyot o`quv-uslubiy majmua

Y = f(k), I= sf(k), S=(1-s)f(k

13.6. R.Solou modelida kapitalning chiqib ketishi aholi soni o`sishing barqaror muvozanat va iqtisodiy o`sishga ta‘siri.
Amortizatsiya quyidagicha hisobga olinadi: agar yiliga eskirish hisobiga kapitalning qayd etilgan d qismi chiqib ketadi deb hisoblasak (chiqib ketish normasi), chiqib ketish miqdori kapital hajmiga proporsional bo`ladi va dk ga teng bo`ladi. Grafikda bu aloqadorlik koordinata boshidan d burchak koeffitsenti bilan chiquvchi to`g`ri chiziq bilan aks ettiriladi.(13.2. rasm).

13.2.-rasm. Investitsiyalar va kapitalning chiqib ketishining iqtisodiy muvozanatga tasiri⁵⁰
Investitsiyalar va chiqib ketishning kapital zahirasi dinamikasiga ta‘sirini Δk=Id, yoki investitsiyalar va jamg`armalar tengligidan foydalanib Δk=s·f(k)-dk kщrinishida yozish mumkin. Kapital zahirasi(k) investitsiyalar hajmi kapitalning chiqib ketishi hajmiga teng bo`lguniga qadar, ya‘ni s·f(k)=dk shart bajarilguniga qadar oshib boraveradi. Shundan so`ng bitta ish bilan band xodimga to`g`ri keladigan kapital zahirasi ( fond bilan qurollanganlik) o`zgarmaydi (Δk=0).
Investitsiyalar hajmi kapitalning chiqib ketishi hajmiga teng bo`lgan sharoitdagi kapital zahirasi darajasi fond bilan qurollanganlikning muvozanatli (barqaror) darajasi deyiladi va k* deb belgilanadi. k* ga erishilganda iqtisodiyot uzoq muddatli muvozanat holatida bo`ladi.
Muvozanat barqaror bo`lishiga sabab k ning dastlabkit miqdori qandayligidan qat‘iy nazar iqtisodiyot muvozanat holatiga, ya‘ni k* ga intiladi. Agar k ning boshlang`ich miqdori k* dan kam bo`lsa, yalpi investitsiyalar (sf(k)) chiqib ketish miqdori ( dk) dan ko`p bo`ladi va kapital zahirasi sof investitsiyalar miqdoriga ko`payib boradi. Aksincha k₂ > k bo`lsa, investitsiyalar amortizatsiyadan kamligini anglatadi. Bu holda kapital zahirasi muvozanatli darajaga qadar kamayib boradi ( 13.2.-rasm).
Jamg`arish normasi fond bilan qurollanganlikning barqarorr darajasiga ta‘sir ko`rsatadi. Jamg`arish normasining s₁ holatdan s₂ holatga siljishi investitsiyalar egri chizig`ini yuqoriga s₁f(k) holatdan s₂f(k) holatga qadar siljishini keltirib chiqaradi (13-3. -rasm).