Makroiqtisodiy tahlil ” fanidan kurs ishi mavzu: Zamonaviy pul, uning mohiyati, vazifalari va bozor iqtisodiyotidagi o’rni

Banklararo hisob-kitoblar. Banklararo hisob-kitoblar moliya tizimida asosiy o‘rin tutadi, chunki ko‘pchilik moliya operatsiyalarini amalga oshirish va iqtisodiy kontragentlar o‘rtasidagi hisob-kitoblarning

barcha shakllarini o‘tkazishga imkon beradi. Holbuki, banklararo hisob kitoblar yopiq tizim hisoblanadi, chunki ularga mustaqil tashkilotlar sifatidagi banklarning tijorat siriga rioya qilish zarurati yuklanadi.

Milliy iqtisodiyotlar integratsiyasining o‘sib borishi va turli mamlakatlarga mansub hamda har xil banklar xizmat ko‘rsatadigan sheriklar o'rtasidagi bitimlar sonining ko‘payishi sababli jahon valuta bozorida banklararo hisob-kitoblarning yagona tizimini shakllantirish zarurati oshmoqda. Bugungi kunda banklararo hisob-kitoblarning global tizimi joriy etilmoqda. Yangi tashkil etilgan tizimdagi markaziv roi dunyoning 36 ta yetakchi banklari ta’sischilari bo‘lgan Nyu-Yorkda maxsus ta’sis etilgan ≪uzluksiz bog'langan hisob-kitoblar≫ banki zimrnasiga yuklangan. Yangi hisob-kitob markazi yettita markaziy bank, AQSH Federal zaxira tizimi, Yevropa markaziy banki, Tokio banki va Angliya banki bilan bevosita bog‘langan. Bunday tizim valutaning oldi-sotdi operatsiyalariga doir hisob-kitoblar vaqtini 5 soatgacha qisqartiradi U jahon bozoridagi valuta savdosining an’anaviy sxemasi o’rnini bosadi: eski sxemaga ko’ra boshqa mamiakat valutasiga oid bitimlar bo’yicha barcha hisob-kitob operatsiyalariga vakil-bank vositachiligida 2 kunga yaqin muddat talab qilinardi.

Banklararo hisob-kitoblar nafaqat xalqaro operatsiyalarda, shu bilan birga mamiakat ichidagi operatsiyalarda ham muhim bo’g’in hisoblanadi. Banklararo hisob-kitoblarga zarurat boshqa banklar bilan o’zaro ishlarni maksimal qisqa muddatlarda amalga oshirishga imkon beradigan dasturiy ta’minotga ehtiyojni shakllantiradi. Shakllantirilayotgan kichik tizimlar to’lovni ishlash bosqichiga muvofiq

keladigan hisob amallarining bajarilishini o’z ichiga oladigan erkin formatdagi elektron to'lov hujjatlari bilan almashinish uchun vositalarni beradi.

Asosiy funksional imkoniyatlari:

1) ko’p valutali ish rejimi;

2) milliy va chet el valutalaridagi hisob-kitoblar uchun vakil-banklar bildirgichini yuritish;

3) har bir xabarning parametrlarini sozlash imkoniyatiga ega xabarlar shakllari bildirgichini yuritish;

4) ko'pgina mintaqalar va MDH mamlakatlari XKMlari formatlaridagi xabarlar bilan almashinish;

5) SWlFT(Payments)-to‘lovlarni pozitsiyalashtirish formatlarida

xabarlar bilan almashinish;

6) jo’natilgan va qabul qilingan to’lov hujjatlarini vakillik hisobvarag'i bo’yicha ko’chirmalari bilan birga avtomatik va qoida kvitovkalash;

7) tranzit toiovlar bilan ishlash;

8) komissiyalar summalarini avtomatik belgilash;

9) buxgalteriik o‘tkazmalarini avtomatik shakliantirish;

10) hisobga olish operatsiyalarini to'lovlar bilan ishlash bosqichlari bo'ylab joylashtirish;

11) barcha buxgalteruk o'tkazmalarini ko'zdan kechirish;

12) vakillik hisobvaraqlari va pozitsiyalar hisobvaraqlari hol'atini

nazorat qilish;

13) kirib keladigan va chiqib ketadigan to'lovlar arxivini yuritish;

14) xabarlar eksporti va importi seanslari jumalini yuritish.

Shunday qilib, banklararo hisob-kitoblar hisob-kitob o'tkazish operatsiyalarini tartibga solish hamda takomillashtirish yuzasidan banklar o’rtasidagi o’zaro amal qilish tizimi hisoblanadi.