Makkai sharif

Saudlarning avvalgi kengaytirishi
Kengaytirish inshootiga lozim bo’lgan tadqiqotlar olib borilganidan keyin 1375 hijriy/1955 milodiy yili podshoh Saud Abdulaziz davrida ish boshlandi. Ushbu kengaytirish ishlari 20 yil davom etdi. 1 milliard riyol mablag’ sarf qilindi. Bu ishga 55 mingdan ko’proq ishchi yollandi²⁴.
Saudlarning shu bilan birga tomni kengaytirishi
Ikki sharafli haram xodimi tomni namoz uchun jihozlab qo’yishga amr qildi.Yana ovoz etkazuvchi uskunalar, yorug’lik uskunalari, suv ta’minlovchi idishlar va har tomonga eskalatorlar bilan jihozlandi. Bu ishlar 1406 hijriy/1986 milodiy sanada amalga oshirildi. Unga 300 milyon riyol sarf qilindi. Tomni kengaytirish bilan go’yo masjidga to’la yana bir qavat qo’shilgandek bo’ldi. Tomning masofasi 42 ming metr bo’lib, tiqilinch paytlarda 105 ming namozxonni sig’diradi²⁵.
Ikki haram xodimining olib borgan qurilishi hamda kengaytirishi
Ikki haram xodimi Fahd ibn Abdulaziz 1409 hijriy/1988 milodiy sanada Masjidul-haramda qurilish va kengaytirish ishlarini olib borish uchun birinchi g’ishtni qo’yib berdi. Ushbu ish rasmiy holatda 1413 hijriy/1993 milodiy sanada nihoyasiga etdi. Bu kengaytirish umra eshigi bilan podshoh Abdulaziz eshigi o’rtasidagi binodan iboratdir. Uning asosiy sathiy masofasi 19 ming metr. U Budrum, ostki yo’lak, yuqori yo’lak va tomni o’z ichiga oladi.Tom tepasiga birinchi qavat yo’lagini to’sish uchun uchta gumbaz qurildi. Har bir gumbaz masofasi 15x15q225 metr. Uning balandligi 13 metr. Birinchi qavat va tomga ko’tarilish uchun qurilgan eskalator uchun ham ikki bino qo’shimcha qilingan. Har qavatdagi ustunlar soni 530 taga etadi. Poydevorida havo aylanib turishi uchun tuynuklar bor²⁶.
Masjid atrofidagi maydon
Ikki sharafli haram xodimi ko’rsatmasiga binoan Masjidul-haramni o’rab turgan maydonlarni namoz uchun tayyorlab, eriga oq, sovuq, doira shaklidagi marmar yotqizildi. Hamda kifoya qilgudek yorug’lik bilan ta’minlandi.
Qo’shimcha ma’lumotlar
Sharqiy sa’y o’rnining Qashoshiyyadagi maydoni 46 ming metr.
Kichik bozor maydoni 28 ming metr.
Shom tomon maydoni 14 ming metr.
Maydonlarning umumiy masofasi 88 ming metr.
Maydonning sig’imi 220 ming namozxon²⁷.