Maket Akusherlik 2013. pmd

16-rasm. 

Tuxumdonlar va endometriydagi siklik o‘zgarishlar sxemasi.

Yetilayotgan

follikula

Ovulatsiya

Yetilayotgan

sariq tana

To‘liq yetilgan

sariq tana

So‘na boshlagan

sariq tana

Proliferatsiya

fazasi

Sekretsiya

fazasi

Deskva-

matsiya

va regene-

ratsiya

fazasi

Proliferatsiya

fazasi

Sekretsiya

fazasi

---

61

HAYZ KO

‘

RISH DAVRI GIGIYENASI

Normal hayz ko‘rish 3—5 kun davom etadi, ammo 7 kundan

oshmaydi. Har bir hayz ko‘rishda 50—150 ml qon ketadi.

Hayz qoniga bachadon bezlarining sekreti va endometriy funk-

sional qavatining parchalangan zarralari aralashadi.

Hayz qoni odatda ivimaydi (buning sababi shuki, unda fer-

mentlar bor), tomirlarda oqib turgan qonga nisbatan to‘q rangli

bo‘ladi.

Hayz ko‘rish normal hodisa hisoblanadi, ammo bu davrda

organizmda kuzatiladigan o‘zgarishlar gigiyena qoidalariga sin-

chiklab rioya qilishni talab etadi. Hayz ko‘rish vaqtida ayol odat-

dagi ishini ado etaversa bo‘ladi, ammo u ortiqcha charchamas-

ligi, jismonan zo‘riqmasligi, badanini sovutib yoki qizitib

yubormasligi kerak.

Hayz ko‘rishdan oldin va hayz ko‘rish kunlarida ichki

a’zolarga, chanoq a’zolariga qon ko‘p kelmasligi uchun o‘tkir,

dorivorli ovqat va spirtli ichimliklar iste’mol qilmaslik kerak. Hayz

ko‘rish vaqtida jinsiy a’zolarga qon kelishi ko‘p qon ketishiga sabab

bo‘lishi mumkin.

Hayz ko‘rish vaqtida endometriyning funksional qavati

ko‘chganligidan bachadonda «jarohat yuzasi» vujudga keladi. Pato-

gen mikroorganizmlarning bu jarohatga kirib ko‘payishi natijasida

bachadon naylari, tuxumdonlar va chanoqning qorin pardasi

yallig‘lanishi mumkin. Modomiki shunday ekan, butun badanni va

ayniqsa tashqi jinsiy a’zolarni pokiza tutish kerak.

Hayz qoni maxsus gigiyenik paxta-doka boylamga bemalol

oqib tushib shimiladigan bo‘lishi lozim. Tashqi jinsiy a’zolarni

qaynatilgan iliq suv bilan kuniga 2—3 marta yuvib turish zarur.

Hayz ko‘rish vaqtida jinsiy aloqa qilish va qin chayish yaramay-

di, chunki bunda bachadonning jarohat yuzasiga patogen mik-

roblar kirib yallig‘lantirishi mumkin. Hayz ko‘rish kunlarida

dushga tushish tavsiya etiladi, ammo vannaga tushish maslahat

berilmaydi, chunki ifloslangan suv vannadan qinga kirishi

mumkin.

Korxonalarda gigiyenik muolajalarni ado etish uchun moslash-

tirilgan maxsus xonalar bo‘lishi lozim, bu muolajalar hayz

ko‘rish davrida, ayniqsa muhimdir.

---

62