Maket Akusherlik 2013. pmd

HAYZ SIKLI BUZILISHINING TASNIFI

1. Amenoreya – 6 oy va undan ko‘proq muddatgacha hayz

ko‘rmaslik.

2. Disfunksional qon ketish (anovulyator, yuvenil qon ketish).

3. Siklik o‘zgarishlar (giðomenstrual sindrom va giðermenstrual

sindrom).

Giðomenoreya – hayzning juda oz kelishi. Oligomenoreya –

hayzning qisqa, bir-ikki kun davom etishi. Opsomenoreya –

hayzning o‘rtada 35 kundan ko‘proq vaqt o‘tkazib, ahyon-ahyonda

kelishi. Giðermenoreya – hayz vaqtida ko‘p miqdorda qon kelishi.

Polimenoreya – hayzning 7 kundan ko‘proq davom yetishi. Proy-

omenoreya – har 15–20 kunda tez-tez hayz ko‘rish. Algodismeno-

reya – hayz qonining og‘riqli kelishi. Asiklik qon ketishlar –

metrorragiya. Shuningdek, quyidagi sindromlar shaklida ham

namoyon bo‘ladi: a) hayz oldi – predmenstrual sindrom; b) kli-

makterik sindrom; d) postkastratsion sindrom.

Prepubertat davrda qizlar juda ko‘p qon yo‘qotib, kamqon

bo‘lib qolishi mumkin. Aqlan, ruhan charchash, jismonan char-

chash, endokrin bezlar kasalliklari, modda almashinuvining bu-

zilishi bilan davom etadigan kasalliklar (yog‘ bosishi), ovqatla-

nishning buzilishi, ekstragenital kasalliklar sabab bo‘lishi mumkin.

Qizlarning barvaqt balog‘atga yetishi sababli haddan tashqari erta

hayz ko‘rishi (

menstruasiya proyecox

) hodisasi ham hayz ko‘rish

funksiyasining buzilishiga kiradi. Masalan, 8–10 yoshda hayz

ko‘rish. Bunda ikkilamchi jinsiy belgilar ham barvaqt ko‘zga tashla-

---

323

nadi (qov, qo‘ltiq ostiga jun chiqadi, chanog‘i kattalashadi, tashqi

jinsiy a’zolar va sut bezlari taraqqiy etadi). Barvaqt balog‘atga

yetishning etiologiyasi hamma vaqt ochiq-ravshan bo‘lavermaydi.

Tuxumdon o‘smalari (ko‘pincha teratomalari), shuningdek giðofiz,

buyrak usti bezlari va boshqa a’zolarning o‘smalarida kuzatilgan.

Haddan tashqari kech 20–21 yoshda hayz ko‘rish kechikkan

hayz ko‘rish (

menstruasiya tarda

) deyiladi. Bunday hollarda infan-

tilizm belgilari kuzatiladi.