|
Juwmaqlaw
Búgingi kúnde kommerciyalıq bankleri bank tutınıwshılarına hár qıylı bank ónimleri hám xızmetlerin usınıw múmkinshiligine iye. Málim bir tiykarǵı toplam bar bolıp, olarsız bank bar bola almaydı hám normal isley almaydı. Olar arasında bank tutınıwshılarınıń depozitlerge waqtınsha bos qarjların tartıw hám jayǵastırıwǵa imkan beredi.
Depozitler kommerciyalıqlıq bankleri ushın zárúrli resurs deregi esaplanadı. Depozit esabatları júdá hár qıylı bolıwı múmkin hám tiykarınan olardıń klassifikaciyası depozit derekleri, maqsetleri, rentabellik dárejesi hám basqalar sıyaqlı kriteryalarǵa tıykarlanıwı múmkin. Bankler ushın tartılǵan resurslar zárúrli áhmiyetke iye, sebebi olar arqalı bankler óz mútajlikleriniń eń úlken úlesin kommerciyalıqlıq bank jámi resurslarınń 40 payızdan aslamın qaplaydı.
Bunnan kelip shıǵıp, avtor tómendegi tariypni beredi: kommerciyalıq banktiń depozit siyasatı - bul depozitlerǵa (depozitlerga) qaytarıw shártlerinde qarjılardı tartıw hám olardı nátiyjeli basqarıw boyınsha izbe-iz baylanıslı háreketlerdi ámelge asırıw principlerı, usılları hám usılları kompleksi bolıp tabıladı. bank iskerligi hám rawajlanıwın támiyinlew maqsetinde.
Depozit procesin shólkemlestiriwde paydalaniletuǵın barlıq qurallar minimal qárejetler hám risklar menen maksimal payda alıw imkaniyatın beretuǵın sonday depozit portfeliniń qáliplesiwin támiyinlewi kerek.
Barlıq bankler ushın birden-bir depozit siyasatı joq, sebebi bank iskerlik júrgizip atırǵan regionnıń ekonomikası jáne sociallıq tarawı, báseki ortalıǵı, xojalıq jurgiziwshi subiektlerdiń minez-qulıqlarınıń qásiyetleri hám motivatsiyası hám ishki depozitler quramın belgileytuǵın bank tutınıwshıları, depozitlerdıń turaqlılıǵın hám qarjılar derekleriniń turaqlılıǵın, banktiń payız siyasatı, kórsetilip atırǵan xizmetler dizimi, xızmetkerlerdiń ilimiy tájiriybe dárejesi, táwekelshiliklerdi diversifikatsiya qılıw hám taǵı basqalar.
Depozit procesi depozit siyasatı principlerine tiykarlanadı, olarǵa ámel etiliwi banktiń likvidligi hám rentabelligin támiyinlew kózqarasınan nátiyjeli xızmet kórsetiwi ushın sharayat jaratadı.
Kommerciyalıqlıq bank ekonomikalıq nátiyjeliligin asırıwda dáslep onıń ishki hám sırtqı imkániyatların jetilistiriw, kadrlardıń qániygeligin asırıw, tutınıwshılar kóz-qarasınan alıp qaraǵanda bank depozit siyasatınıń ekonomikalıq tartımlılıǵın jetilistirwden ibarat bolıp keledi. Kommerciyalıqlıq banktiń depozit siyasatın qáliplestiriw basqıshlarınan biri strategiyalıq hám taktikalıq maqsetlerdi ámelge asırıw ushın olardı qáliplestiriw menen baylanıslı munasábetler kompleksi esaplanadı. Joqarıda aytıp ótkenimizdey bank finans sistemasınıń orayı bolǵanlıǵınan onıń rawajlanıw basqıshı da birqansha quramalı process bolıp tabıladı.
Házirgi kúnde kommerciyalıqlıq bankleriniń depozit siyasatın óz-ara baylanıslı bolǵan bes basqıshta bahalaw usınıs etilip atır: birinshiden, kommerciyalıqlıq bank depozit siyasatınıń shólkemlestirilgen tárepleri bahalanadı, ekinshiden, kommerciyalıqlıq banktiń depozit portfeli analiz etiledi, úshinshiden, kommerciyalıqlıq bank tárepinen tartılǵan depozit resurslarınń jetkilikliligine baha beriledi, tórtinshiden, kommerciyalıqlıq banktiń depozit resurslarınan paydalanıw natiyjeliligi anıqlanadı hám aqır-aqıbetinde, besinshiden, banktiń ámeldegi depozit siyasatın saqlap qalıw yamasa oǵan ózgertiwler kirgiziw tuwrısında qarar qabıl etiledi.
Solay etip, depozit bazasın bekkemlew hám resurs potencialın keńeytiw ushın kommerciyalıqlıq banklerge tómendegi usınıslardı beriw orınlı boladı:
1) Dizimdi keńeytiriń ámeldegi úlesler menen xalıqtıń túrli qatlamlarına itibar qaratıladı, túrli dárejelerde dáramat keliw imkaniyatı payda boladı. Sol munasábet menen bir qatar jańa úlesler usınıs etiledi.
2) xalıq tárepinen múddetli depozitlerdiń tosınarlı tárizde alıp qoyılıwınıń unamsız tásirin kemeytiw ilajların kóriw.
3) bank tutınıwshıları ushın inflyacion joytıwlardı qaplaw ushın esaptaǵı qarjı saqlaw múddetine sáykes keletuǵın stavka boyınsha depozitler boyınsha payızlerdi tólew.
4) depozitler bazarın analiz qılıwdı hám bank sektorınıń ulıwma májbúriyatlarındaǵı yuridikalıq hám fizikalıq depozitleri úlesınń asıp barıwı tendenciyasın anıqlaw baslı wazıypalardan bolıp tabıladı.
Joqarıda keltirilgen juwmaq hám usınıslar amelde esapqa alınsa, óziniń unamlı nátiyjelerin beredi hám kommerciyalıqlıq bankleriniń rawajlanıwına unamlı tásir kórsetedi.
Paydalanılǵan ádebiyatlar
Do'stlaringiz bilan baham: |
