Mak na jaqlawǵa jiberilsin Dekan Jiemuratov T. j

1.2 Depozit portfelin shólkemlestiriw usılları hám quralları
Házirgi waqıtta bank depozit bazasın qáliplestiriw mashqalasın sheshiwde túrli jantasıwlardan paydalanılıp atır. Geyde bank ushın birinshi tuwılatuǵın soraw "tutınıwshılardı tartıw" sorawı bolıp tabıladı, yaǵnıy bank óz jumısında birinshi orında "bank tutınıwshı" marketing principin qoyadı.
Kommerciyalıq bankiniń depozit portfelin qáliplestiriw mashqalasın sheshiwde bul principden paydalanıwdıń tiykarǵı nátiyjeleri bankke bos pul qarjlarınıń turaqlı kirip keliwin támiyinlew hám jańa bank tutınıwshıların qosıwdan ibarat.
Biraq, kóbirek bank tutınıwshısılerdi tartıw hám depozitlerdıń turaqlı aǵımınıń ózi resurs bazası turaqlılıǵındı asırıwǵa járdem bermeydi.
Marketing jantasıwı sheńberinde baha máselelerin kórip shıǵıw kerek, sebebi baha bank tutınıwshısı hám bank ortasındaǵı óz-ara mápli sheriklikti belgileytuǵın tiykarǵı faktorlardan biri bolıp, ekinshisiniń rentabelligiga tikkeley tásir etedi.
Bahalar mashqalasın sheshiwde tiykarǵı qıyınshılıq bank ónimi ózine túser bahasın anıqlaw bolıp tabıladı.
Onı esaplaw usılları kórsetilgen xızmetler ushın qárejetler quramın anıqlawǵa tiykarlanadı hám tiykarǵı máseleler tuwrıdan-tuwrı hám tikkeley bolmaǵan qárejetlerdi esapqa alıwdıń eki usılın tańlawda hám tikkeley bolmaǵan qárejetlerdi anıq xızmetlerge (ónimlerge) bólistiriw bolıp tabıladı.
Kóbinese tikkeley bolmaǵan qárejetlerdi járiyalaw kriteryası kórsetilgen xızmetlerdiń ulıwma kólemi yamasa muǵdarı daǵı xızmettiń úlesi esaplanadı. Ámeliyat sonı kórsetedi, keń filiallar tarmaǵına iye bolǵan iri kommerciyalıq banki ushın kórsetiletuǵın xızmetler bahasınıń bunday esap -kitapın ámelge asırıw qıyın.
Depozitlerdıń turaqlılıǵındı anıqlawdıń dástúriy jantasıwı eki yamasa ush tiykarǵı kórsetkishni yamasa olardı ózgertiwdi esaplawdan ibarat: qarjılardıń ortasha saqlaw múddeti, qarjılardıń esap-kitap dárejesi , sonıń menen birge, qarjılar qaldıg'i muǵdarı.paydalanıw ushın ámeldegi qarjılar - transformaciya. Ekonomikalıq ádebiyatlarda depozit resurslarınń turaqlılıǵındı anıqlawdıń taǵı bir usılı ámeldegi - balans turaqlılıq koefficiyenti járdeminde bahalaw. Bul kórsetkish tartılǵan qarjılar qaldıqları daǵı terbelisler amplitudasın bahalaydı.

Gruppalardıń hár birewiniń qaldıqlarınıń turaqlılıǵın xarakterleytuǵın koefficiyentlerdi esaplaw;

Bank tutınıwshısıler bazasınıń ámeldegi jaǵdayın bahalaw ;
Onıń ózgeriwiniń házirgi tendentsiyaların anıqlaw ;
Keyingi rawajlanıw ushın prognoz.
Biraq, bank tutınıwshıları bazasınıń turaqlılıǵın bahalaw ushın bul jantasıw standart koefficientlerden (ortasha saqlaw múddeti, jaylasıw dárejesi, terbelisler amplitudasi) paydalanadı hám sol sebepli bul usıllarǵa tán bolǵan kemshilikler hám qarama-qarsılıqlarǵa iye. Zamanagóy bank ámeliyatında depozitti qáliplestiriw bank likvidligini támiyinlew talaplarına muwapıq portfel ádetde bul kórsetkishlerdi bahalaytuǵın arnawlı kórsetkishlerdi esaplaw jolı menen aktivler hám passivler ortasındaǵı koefficientti múddetleri boyınsha ońlaw jolı menen erisiledi.
Sonı atap ótiw kerek, bul usıllar bank tutınıwshıları bazasın analiz qılıw hám turaqlı depozit resursların anıqlaw ushın qaratnmagan, olar depozit siyasatın ámelge asırıwda júzege keletuǵın bir qatar aktual sorawlarǵa juwap bermeydi: qanday resurslar túrleri, qanday bank tutınıwshısıler hám resurs bazası turaqlılıǵındı támiyinlew ushın bank qansha muǵdarda tartıwı kerek.
Depozit portfelin qáliplestiriw mashqalasın sheshiwdiń zárúrli tárepi depozit resursların tartıw boyınsha islerdi joybarlaw esaplanadı. Bank tutınıwshıların tartıw boyınsha islerdi joybarlaw hám basqarıwdı támiyinlew ushın bank potentsial hám ámeldegi bank tutınıwshısıler usınıs eta alatuǵın naq pul qaldıǵınıń múmkin bolǵan muǵdarın bahalawı kerek.
Basqasha etip aytqanda, málim muǵdardaǵı depozitlerdı usınıw ushın qansha bank tutınıwshısıke ıyelewińiz yamasa tartıwıńız kerekligini anıqlaw kerek. Sonday etip, depozit resursların sapalı basqarıw ushın bank tómendegi tiykarǵı wazıypalardı sheshiwi kerek:

Qaysı bank tutınıwshıları óz resurslarınan natiyjelilew paydalanıw múmkinshiligi kózqarasınan eń paydalı ekenligin bilip alın, yaǵnıy. depozit bazasınıń turaqlılıǵındı hám olardıń esabındaǵı joqarı qaldıqtı támiyinleytuǵın bank tutınıwshısılerdi anıqlay alıw ;

Bank tutınıwshısılerdi tartıw ushın jumıstı joybarlawtira alıw, yaǵnıy. depozit bazası jáne onıń strukturalıq bólimleriniń málim kólemin támiyinlew ushın qansha bank tutınıwshısılerge ıyelewińiz yamasa tartıwıńız kerekligini biliw;
Bankke eń tabıslı potentsial bank tutınıwshısılerdi tartıw boyınsha islerdi shólkemlestiriw hám ámelge asırıw, aldınǵıların saqlap qalıw zárúr ekenligin esten shıǵarmaw ;
Bank tutınıwshısılerge xizmet kórsetiw menen baylanıslı hár bir operatsiyanıń natiyjeliligin támiyinlew, yaǵnıy. kórsetilgen xızmetlerdiń bahasın esaplaw hám hár bir bank tutınıwshısı kózqarasınan olardıń rentabelligini anıqlaw kerek, bul maslasıwshı individual baha siyasatın júrgiziw imkaniyatın beredi;
Depozit portfelin qáliplestiriwde informacion-tahliliy qararlardı qollap-quwatlaw sistemasın islep shıǵıw. Bul dawam jetip atırǵan ózgerislerge operativ hám adekvat juwap beriw ushın kerekli maǵlıwmatlardı waqıtında alıw qábiletine tásir etiwshi tiykarǵı omil bolıp tabıladı. Birinshi ush wazıypanı sheshiw ushın bank óziniń "analitik arsenalında" tiyisli usıl hám qurallarǵa ıyelewi kerek.
Depozit resurslarınń turaqlılıǵındı anıqlaw ushın biz ush jańa koefficiyentten paydalanıwdı usınıs etemiz: balanstıń ózgeriwshenligi kórsetkishi, balanstaǵı ózgerislerdiń sinxronligi, esap qarjlarınıń isenimliligi potentsialı. Bank tutınıwshısılerdi tartıw boyınsha islerdi shólkemlestiriw hám joybarlaw ushın hár bir bank tutınıwshısıtiń esap betiidagi qaldıqtıń múmkin bolǵan muǵdarın anıqlaw (prognoz qılıw ) kerek. Keyin málim muǵdardaǵı bank tutınıwshısılerdi tartıw ushın anıq maqsetlerdi belgilew múmkin boladı. Sonday etip, joqarı sapalı joybarlawdı ámelge asırıw ushın bank tómendegilerge mútáj:
Bank tutınıwshısınıń esap betindegi múmkin bolǵan qaldıqtıń ma`nisin onıń esabındaǵı kredit aylanbasına qaray esaplań, yaǵnıy. dáramat ;
Ulıwma tartıw kóleminde bul resurslarınıń málim bir úlesine erisiw ushın sizdiń xızmetingizga qansha hám qaysı bank tutınıwshısılerge ıyelewińiz (yamasa tartıwıńız ) kerekligini biling.
Ayırım bank tutınıwshısılerdiń esapbetlaridagi qaldıqtı prognoz qılıw, balans hám faktor, faktorlar toparı ortasındaǵı baylanıslılıqlar anıqlanǵan táǵdirde múmkin. " Talap boyınsha" depozit resursları ushın bunday faktor esaptaǵı aylanba bolıwı múmkin. Yuridikalıq shaxslardan tartılǵan asıǵıs depozit resursları ushın birgelikte yamasa bólek faktorlar tómendegiler bolıwı múmkin: bank tutınıwshısıtiń ámeldegi esap betii boyınsha aylanba, bank tutınıwshısınıń iskerligi túri.