Majolis un-nafois


Har ki binad sarvi man boloi zeboi turo



Download 0,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/82
Sana19.06.2021
Hajmi0,92 Mb.
#71187
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   82
Bog'liq
182-g.Rayxon.

Har ki binad sarvi man boloi zeboi turo

Bar kanori didan ravshan kunad choi turo. 

To‘rtinchi majlisda: ―Bu muammo “Doiy” ismig‟a ham aningdurkim: 



On sanamro ba oshiqi bedil

Omadu raft kay buvad, ey dil. 

deya Navoiy Xoja Yahyoga ta‘rifini tugatadi. Oltinchi majlisda Hazrat: ―…nazm 



va insho va tarix va muammo fununida ham ishtig‟ol ko‟rguzur va “Malik” ismig‟a 

bu muammo aningdurkim: 

Dar miyoni har chiz ke on az avchi mah to mohi ast

Mazhar ismest gashta gar turo ogohi ast. 

Muammo  ustalari  ―Majolisun  nafois‖da  ko‘plab  keltirilgan:  Sharafiddin  Ali 

Yazdiy,  Fazlulloh  Abullaysiy,  Muhammad  Muammoiy,  Muhammad  Ne‘matobodiy, 

Yusufshoh  Badiiy,  Sayfiy,  Mirhusayn,  Muammoiy,  Shayhzodai  Ansoriy,  Arg‘un, 

Muhammad  Omiliy  va  boshqalar.  Bu  shoirlarga  ta‘rif  berganda,  Navoiy  qariyb 

hamisha  ularning  muammo  aytish  va  uni  ochish  qobiliyatini  qayd  qilib  o‘tadi  va 

ko‘pincha  ular  ijodidan  namuna  ham  keltiriladi.  Shunday  tasavvur  paydo  bo‘ladiki, 

Navoiyning  o‘zi  ham  bu  janrga  muhabbat  bilan  qaraydi,  uni  adabiyotning  salbiy 

belgisi deb tushunmaydi. Muammoga bag‗ishlangan birinchi asar 1392 yilda yozilgan 

―Ih‘yo  fil  ilmi  hal  al-muammo‖  (Muammoni  yechish  ilmining  jonlantirilishi)  deb 

atalgan va Badi‘ Tabriziy degan tojir qalamiga mansubdir. Ikkinchi majlisni boshlab 

bergan Sharafiddin Ali Yazdiy bu janrga bag‘ishlab ―Hulal‖ yoki ―Hulali mutarraz‖ 

                                                           

19

 Ўша асар. 12- б. 




44 

 

nomli  asar  yaratgan  va  u  muammoni  tuzish,  uni  yechish  yo‗llaridan  bahs  etuvchi 



nazariy asar hisoblanadi.  

Ta‟rix  – adabiy  janr  turlaridan  bo‗lib, unda  abjad hisobi usullarini tatbiq  etish 

bilan biror muhim voqea, ulug‗ kishilar vafoti, binolarning bunyod etilishi vaqti va h. 

k.lar yilini yozib qoldiriladi. Ta‘rix yaratuvchilarni ta‘rixgo‗ylar deyiladi. Ta‘rix she‘r 

bilan  aytilsa,  g‗oyat  munosib  sanaladi.  Mavlono  Navoiy  o‘z  tazkirasining  avvalgi 

majlisida ―Shayxning vafoti ta‟rixin “Xusrav” lafzi topibdur. Bu faqir Mavlono To„ti 

Tarshiziy  favtig„a  “Xo‟rus”  lafzi  tarix  topib  erdim,  ma‟lum  bo„lurkim  bir  tarixda 

o„tubdurlar”. Ta‘rix moddasi bo‗lgan so‗z, misra‘, baytlar arab harfida yozilib, abjad 

hisobi  bilan  chiqarilishini  e‘tiborga  olib,  ta‘rix  moddasi  bo‗lgan  so‗zlarni  arab 

alifbosida  keltirdik:  “Xusrav”  so‗zidagi  harflar  abjad  bo‗yicha  yig‗indisi  866  y. 

(1461-62) ―Xo‟rus ‖ so‗zidan ham shu sana chiqadi

20



Avvalgi majlisda Mir Islom G‘azzoliy haqida ma‘lumot bera turib, ushbu janrga 



misol sifatida bayt keltiradi: 

―Ma‘lum bo‗lurkim, Alouddavla Mirzo madhida aytibdurkim, har bayti boshtin 

oyoq ulzamonning bir ta‘rixidur va ul qasida matlai budurkim: 


Download 0,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish