Махсус таълим вазирлиги

Бошқарув ва молиявий ҳисобнинг ўзаро боғлиқлиги 
Бошқарув ҳисоби моҳиятини ҳар томонлама ва тўлиқ тушуниш 
учун молиявий бошқарув ва ишлаб чиқариш ҳисобининг ўзаро ҳам-
корлиги ва муносабати ҳақидаги масалани эътибордан четда қолди-
риб бўлмайди.
Бошқарув ва молиявий ҳисоб ўртасида, кўпгина умумийлик бор, 
чунки уларнинг иккаласи ҳам корхона ҳисоб тизими ахборотидан 
фойдаланади. Ушбу тизим бўлимларидан бири ҳам молиявий, ҳам 
бошқарув ҳисобида зарур харажатлар ва даромадлар ҳисоби ҳисоб-
ланади. Молиявий ҳисобнинг қабул қилинган тамойилларига бошқа-

---

302 
рув ҳисобида ҳам амал қилиш мумкин, чунки корхона раҳбарлари ўз 
фаолиятларида мутлақо текширилмаган тахминлар ва фикрларга тая-
ниб, иш қилишлари мумкин эмас. Бундан ташқари, ҳар иккала кичик 
тизим ахборотидан зарурий бошқарув қарорлари қабул қилиш учун 
фойдаланадилар. Бироқ бирлаштирувчи белгилар бўлишига қарамай, 
бухгалтерия ҳисобининг бу икки тури - бир-биридан кескин фарқ 
қилади. Иқтисодий адабиѐтда бундай тафовутнинг кўплаб белгилари 
келтирилади.
Бошқарув ва молиявий ҳисобларнинг турли муаллифлар талқи-
нидаги қиѐсий характеристикаси 1-иловада келтирилган.
1. Ҳисобнинг мақсади. 
Молиявий ҳисобнинг асосий мақсади
корхона молиявий ҳисоботи (молиявий ҳужжатлар)ни тузиш учун 
зарур маълумотларни мониторингини ташкил қилишдан иборат. Бу 
маълумотлар маъмуриятнинг ўзи учун ҳам, ташқи фойдаланувчилар 
учун ҳам мўлжалланган бўлади. Ташқи фойдаланувчилар, инвестор-
лар ва кредиторлар корхонанинг молиявий аҳволи, унинг тўлов, кре-
дит бериш қобилиятлари, мазкур корхонага берилган инвестиция-
ларнинг рентабеллик даражаси кабиларга баҳо беришда айнан шу 
маълумотларнинг аниқ белгиланган талаблар ва стандартларга муво-
фиқ равишда олиб борилганига эътибор беришади.
Бошқарув ҳисоби корхона ичидаги алоқаларнинг асосий тизими-
ни ўзида намоѐн этади. Унинг мақсади - ўтмишдаги ходисалар таҳли-
ли асосида келажакка мўлжалланган тавсияларни ишлаб чиқиш учун 
менежерларни тегишли ахборот билан таъминлашдир.