Махсус таълим вазирлиги

2. Ахборотдан фойдаланувчилар. 
Молиявий ҳисобни ташқи 
ҳисоб деб ҳам атайдилар. Унинг натижалари чоп этиб борилади, би-
роқ ҳисоботлар нафақат молиявий ахборотларни, шунингдек, корхо-
налар фаолиятидаги муваффақиятларни, уларнинг янги маҳсулотла-
рини намойиш этувчи реклама тусидаги мақолаларни ҳам ўз ичига 
олади. Молиявий ҳисоботлардан фойдаланувчилар корхонадан таш-
қарида бўладилар. Ушбу ахборот назоратчи давлат органлари, компа-
нияларнинг акционерлари, облигациялар ва бошқа қимматли қоғоз-
ларнинг эгалари, қудратли инвесторлар учун зарур. Бошқарув ҳисо-
бини, бинобарин, ички ҳисоб деб аташ мумкин. Унинг натижала-
ридан фақат корхона бошқарув ходимларигина фойдаланадилар. Бу 
корхонанинг ўзига хос ―ошхона‖си бўлиб, бу ерда менежерлар учун 
мақолалар тайѐрланади.
3. Ахборот манбалари. 
Молиявий ҳисоб учун ахборот манбаи 

---

303 
бўлиб фақат корхона маълумотларигина хизмат қилса, бошқарув 
ҳисоби учун корхона ҳисоби эса ундан ташқари солиқ олишга оид 
маълумотлар, моддий бойликлар ҳаракати меъѐрларини тавсифловчи 
технологик чиқиндилар ҳақидаги маълумотлар, илмий-тадқиқот иш-
лар ўтказилганлигини, уларнинг натижаларидан ишлаб чиқаришнинг 
тегишли шароитларида фойдаланиш имкониятлари ҳақидаги ҳисо-
ботлар ва маълумотлар ахборот манбаи бўлиб хизмат қилади.
4. Ҳисоб олиб бориш мажбурияти. 
Молиявий ҳисоб - расмий 
ҳисоб бўлиб, барча корхона ва ташкилотлар учун уни юритиш маж-
бурийдир. Молиявий ҳисобот ҳужжатлари солиқ идораларига тақдим 
этилади, улар аудиторларнинг текширув объекти ҳисобланиб, чоп 
этилиши шартдир. Бошқарув ҳисобини олиб бориш зарурияти эса 
корхона раҳбарлари томонидан ҳал этилади. Шу боис қиймати паст 
бўлган ахборотни тўплаш ва қайта ишлашнинг ҳеч қандай маъноси 
йўқ. 
5. Ҳисоб олиб бориш қоидалари. 
Молиявий ҳисоб олиб бориш 
қатъий бўлиб, у давлат меъѐрий ҳужжатлари ва миллий стан-
дартлари асосида бошқарилади.
Бошқарув ҳисобини олиб боришда эса меъѐр ва қоидалар кор-
хона томонидан белгиланади. Ташкилотнинг бошқарув аппарати бу 
қоидалар фойдалилигига боғлиқ равишда ҳар қандай ички қоидаларга 
эргашиши мумкин. Бошқарув ҳисоби қоидаларини асослайдиган мақ-
сад эса унинг самарадорлиги даражаси ҳисобланади.