Махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

Partial equilibrium	Chastnoyeravnovesiye
– buikkitao’zarobog’liqbo’lganiqtisodiyko’rsatkichlaryokiiqtisodiyottomonlariningmiqdorantengkelishi.
To’lovbalansi	Payment balance	Platejnыybalans	– mamlakatrezidentlari (uyxo’jaliklari, korxonalarvadavlat) vachetelliklaro’rtasidama’lumvaqtoralig’ida (odatdabiryilda) amalgaoshirilganbarchaiqtisodiybitimlarnatijasiningtartiblashtirilganyozuvi.
Shaxsiydaromad	Personal income	Lichnыydoxod	– milliydaromaddanijtimoiysug’urtaajratmalari, korxonafoydasidanolinadigansoliqlarvakorxonaningtaqsimlanmaydiganfoydasinichiqaribtashlashhamdaaholiqo’ligakelibtushadiganijtimoiyto’lovlarsummasiniqo’shishyo’libilananiqlanadi.
Narx	Price	Sena	– realbozoriqtisodiyotisharoitidatovarvaxizmatlarningijtimoiyqiymativaijtimoiynafliliginingpuldagiifodasi.
Shaxsiyiste’mol	private consumption	Lichnoyepotrebleniye	– iste’molchiliktavsifidagine’matlarvaxizmatlardanbevositafoydalanishni, ya’niularningindividualtarzdaiste’molqilinishi.
Xususiylashtirish	privatization	Privatizasiya	– mulkkaegalikqilishhuquqiningdavlatdanxususiyvaboshqashaxslargao’tishi.
Davlattassarrufidanchiqarish	privatization	Razgosudarstvleniye	– mulkni davlat hisobidan chiqarilib, boshqa nodavlat mulk shakllarining vujudga keltirilishi.
Ishlabchiqarish	Production	Proizvodstvo	– kishilikjamiyatiningmavjudbo’lishivarivojlanishiuchunzarurbo’lganhayotiyne’matlarniyaratishjarayoni.
Ishlabchiqarishfunksiyasi	production function	Proizvodstvennayafunksiya	– ishlab chiqarish omillari bilan uning samarasi o’rtasidagi bog’liqlik.
Unumliiste’mol	productive consumption	Proizvoditelnoyepotrebleniye	– ishlabchiqarishjarayonidaishlabchiqarishvositalarivaishchikuchidanfoydalanish.
Mehnatunumdorligi	productivity	Proizvoditelnosttruda	– ishchi kuchining vaqt birligi mobaynida mahsulot yaratish qobiliyati.
Foydanormasi	profit rate	Normapribыli	– foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga bo’lgan nisbatining foizdagi ifodasi.
Mulkchilikmunosabatlari	property relations	Otnosheniyasobstvennosti	– mulkka egalik qilish, undan foydalanish, uni o’zlashtirish va tasarruf etish jarayonida vujudga keladigan munosabatlar.
Ijtimoiytakrorishlabchiqarish	Public reproduction	Obщyestvennoyevosproizvodstvo	– jamiyat miqyosida ishlab chiqarish jarayonlarining muntazam ravishda yangilanib va takroran amalga oshirilib turishi.
Xrapoviksamarasi	ratchet effect	Effektxrapovika	– yalpitalaboshgandanarxningo’rtachadarajasiko’tarilishi, lekintalabkamayganda, qisqadavrichidanarxpasayishtamoyiligaegabo’lmasliginiifodalovchiko’rsatkich.
RealYaIM	Real GDP	RealnыyVVP	– narxlarningo’zgarishinihisobgaolib, o’zgarmasyokiqiyosiynarxlardahisoblanganYaIM.
Realdaromad	real income	Realnыydoxod	– narxdarajasio’zgarishinihisobgaolibaholiixtiyoridagidaromadningzarurbo’lganmoddiyvama’naviyne’matlarnisotibolishgayetadiganquvvati, ya’niaholidaromadiningxaridquvvati.
Realishhaqi	Real wages	Realnayazarabotnayaplata	– nominal ish haqi summasiga sotib olish mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlar miqdori yoki nominal ish haqining sotib olish layoqati.
Resessionfarq	recessionary gap	Resessionnыyrazrыv	– yalpisarflarningsofmilliymahsulothajmidankambo’lganmiqdori.
Jonlanish	recovery	Ojivleniye	– iqtisodiysiklningishlabchiqarishningbarqarorkengayibborishigao’tishinitavsiflovchifazasi.
Reeksport	reexport	Reeksport	– birorbirmamlakatboshqamamlakatdaishlabchiqarilgantovarlarnio’ziste’moliuchunemas, balkiuchinchimamlakatgaqaytasotishuchunxaridqilishi.
Islohotlarkonsepsiyasi	reform concept	Konsepsiyareform	– ijtimoiy-iqtisodiyislohotlarningasosiymaqsadvayo’nalishlari, uniamalgaoshirishningvazifalarivastrategikyo’llariningumumiyg’oyasi.
Reimport	reimport	Reimport	– iste’molchi mamlakatdan reeksport tovarlarni sotib olish.
Jamg’arish	Saving	Sberejeniye	– aholi, korxona (firma) vadavlatjoriydaromadlariningkelajakdagiehtiyojlariniqondirishvafoizlidaromadolishmaqsadidato’plabborilishi.
Xufyonaiqtisodiyot	Shadow economy	Tenevayaekonomika	– YaIMni ishlab chiqarish, taqsimlash va undan foydalanishning rasmiy iqtisodiyotdan yashirin qismi.
Oddiytakrorishlabchiqarish	Simple reproduction	Prostoyevosproizvodstvo	– ishlab chiqarish miqyoslarining o’zgarmagan holda takrorlanishi.
Ijtimoiyinfratuzilma	social infrastructure	Sosialnayainfrastruktura	– odamlar yashash va turmush faoliyatining umumiy sharoitlarini ta’minlaydigan sohalar.
Ijtimoiyto’lovlar	Social payments	Sosialnыyeplateji	– kam ta’minlanganlarga pul yoki natural shaklda yordam ko’rsatishga qaratilgan turli xil to’lovlar.
Ijtimoiysiyosat	Social politics	Sosialnayapolitika	– davlatningdaromadlartaqsimotidagitengsizlikni, iqtisodiyotqatnashchilario’rtasidagiziddiyatlarnibartarafqilishgayo’naltirilgansiyosat.
Investisiyalarsamaradorligi	soundness of investments	Effektivnostinvestisiy	– milliy daromad (foyda) o’sgan qismining investision sarflar summasiga nisbatining foizdagi ifodasi.
Ma’naviyboylik	Spiritual wealth	Duxovnoyebogatstvo	– ashyoviy-buyumko’rinishigaegabo’lmagannomoddiyqimmatliklardanvainsoniyatningintellektualsalohiyatinatijalaridaniborat.
Iqtisodiyotnidavlattomonidantartibgasolish	State Regulation of Economy	Gosudarstvennoyeregulirovaniyeekonomiki	– qonunchilik, ijrovanazoratqilishxususiyatidagitadbirlartiziminiishlabchiqishvaamalgaoshirish.
Fondbirjasi	Stock Exchange	Fondovayabirja	– qimmatliqog’ozlaroldi-sotdisibo’yicharasmiyjihatdantashkiletilganvamuntazamamalqiluvchibozorshakli.
Qimmatliqog’ozlarbozori	Stocks and bods market	Rыnoksennыxbumag	– turliko’rinishdagiqimmatliqog’ozlar (aksiya, obligasiya, veksel, chek, depozitkabilar)nioldi-sotdimunosabati.
Tarkibiyinqirozlar	Structural crises	Strukturnыyekrizisы	– iqtisodiyotningayrimtarmoqlarivasohalaririvojlanishio’rtasidagichuqurnomutanosibliklarniifodalovchiiqtisodiyholat.
Tarkibiyishsizlik	Structural unemployment	Strukturnayabezrabotisa	– ishlabchiqarishvayalpitalabtarkibidagio’zgarishlarnatijasidavujudgakeladiganishsizlik.
Milliyhisoblartizimi	System of National Accounts	Sistemanasionalnыxschetov	– milliymahsulotniishlabchiqarish, taqsimlashhamdaulardanfoydalanishnitavsiflaydigano’zarobog’liqko’rsatkichlartizimi.
Soliq	Tax	Nalog	– jamiyatda vujudga keltirilgan sof daromadning bir qismini byudjetga jalb qilish shakli.
Soliqstavkasi	tax rate	Stavkanaloga	– soliq summasining soliq olinadigan summaga nisbatining foizdagi ifodasi.
Iste’molgao’rtachamoyillik	The average propensity to consume	Srednyayasklonnostkpotrebleniyu	– shaxsiy daromadning iste’molga ketadigan ulushi.
Jamg’arishgao’rtachamoyillik	The average propensity to save	Srednyayasklonnostksberejeniyu	– shaxsiy daromadning jamg’arishga ketadigan ulushi.
Kapitalningmarkazlashuvi	The centralization of capital	Sentralizasiyakapitala	– birkapitaltomonidanboshqabiriningqo’shibolinishiyokibirqanchamustaqilkapitallarningaksiyadorlikjamiyativaboshqashakllardaixtiyoriybirlashishiorqalikapitalhajminingo’sishi.
Iqtisodiyo’sishmezoni	The criterion of economic growth	Kriteriyekonomicheskogorosta	– iqtisodiyo’sishninisbatanto’liqdarajadabaholashimkoniniberadiganko’rsatkichnixarakterlaydi.
Davlatningiqtisodiyvazifalari	The economic functions of the state	Ekonomicheskiyefunksiigosudarstva	– iqtisodiytizimningamalqilishigashart-sharoityaratishvaiqtisodiyotnitartibgasolishhamdaiqtisodiyo’sishnita’minlashgaqaratilganchora-tadbirlar.
Iqtisodiyo’sish	The economic growth	Ekonomicheskiyrost	– YaIM, SMM, MDmiqdoriningmutloqhajmivaaholijonboshigahamdaiqtisodiyresursxarajatlaribirligihisobigako’payishidavasifatiningyaxshilanishidaifodalanadi.
Davlattashqiqarzi	The external debt of the state	Vneshniydolggosudarstva	– xorijiydavlatlardan, ulardagijismoniyvayuridikshaxslardan, shuningdek, xalqaromoliyaviytashkilotlardanolinganqarz.
Iste’molgakeyingiqo’shilganmoyillik	The marginal propensity to consume	Predelnayasklonnostkpotrebleniyu	– daromad hajmining o’zgarishi natijasida iste’mol sarflari hajmining o’zgarishi darajasi.
Jamg’arishgakeyingiqo’shilganmoyillik	The marginal propensity to save	Predelnayasklonnostksberejeniyu	– daromad hajmining o’zgarishi natijasida jamg’arish hajmining o’zgarishi darajasi.
Ssudakapitalibozori	The market of loan capital	Rыnokssudnogokapitala	– pul shaklidagi kapitalning foiz to’lash sharti bilan qarzga berish bo’yicha oldi-sotdi munosabati.
Ilmiyabstraksiyausuli	The method of scientific abstraction	Metodnauchnoyabstraksii	– tahlilpaytidaxalalberishimumkinbo’lganikkinchidarajalinarsalar, voqyea-hodisalarnifikrdanchetlashtirib, o’rganilayotganjarayonningaslmohiyatigae’tiborniqaratish.
Multiplikatorsamarasi	The multiplier effect	Effektmultiplikatora	– busofmilliymahsulotdagio’zgarishningyalpisarflardagio’zgarishganisbati.
Foiznormasi (stavkasi)	The norm (rate) percent	Norma (stavka) prosenta	– foizyokifoizlidaromadningqarzgaberilganpulsummasiganisbatiningfoizdaifodalanishi.
Ishlabchiqarishjarayoni	The production process	Prosessproizvodstva	– kishilikjamiyatiningamalqilishivarivojlanishiuchunzarurbo’lganmoddiyvama’naviyne’matlarniyaratishgaqaratilganmaqsadgamuvofiqfaoliyat.
Iqtisodiyotnidavlattomonidantartibgasolishmaqsadi	The purpose of state regulation of economy	Selgosudarstvennogoregulirovaniyaekonomiki	– iqtisodiyvaijtimoiybarqarorliknita’minlash, iqtisodiytizimnimustahkamlashvaunio’zgaribturuvchisharoitgamoslashtirish.
Jamg’arishnormasi	The rate of savings	Normasberejeniya	– jamg’arish summasining milliy daromadga nisbatining foizdagi ifodasi.
Ishchikuchinitakrorhosilqilish	The reproduction of the labor force	Vosproizvodstvorabocheysilы	– insonningmehnatgabo’lganjismoniykuchlarivaaqliyqobiliyatlariniuzluksizqaytatiklashvata’minlabturish, ularningmehnatmalakasinimuttasilyangilabvaoshiribborish, umumiybilimvakasbiydarajasio’sishinita’minlash, qariganishchilaro’rninibosadiganyoshishchilaravlodiniyetishtirishjarayoni.
Davlatbyudjeti	The state budget	Gosudarstvennыybyudjet	– davlat daromadlari va xarajatlarihamdaularni moliyaviy ta’minlash manbalarining tartiblashtirilgan rejasi.
Yalpiishchikuchi	The total labor force	Sovokupnayarabochayasila	– jamiyatyokialohidaolinganmamlakatmiqyosidaqiymatvaiste’molqiymatlariniyaratishdaishtiroketuvchibir-biribilanchambarchasbog’liqholdafaoliyatqiluvchiishchikuchlariningumumlashtirilganmajmui.
Bozoriqtisodiyotigao’tishdavri	The transition to a market economy	Perexodnыy period k rыnochnoy ekonomike	– ma’muriy-buyruqbozliktiziminibartarafetishyokitubdano’zgartirishhamdabozoriqtisodiyotitiziminingasoslarinishakllantirishjarayonlariamalgaoshiriluvchitarixiydavr.
Mulkdanfoydalanish	The use of property	Polzovaniyesobstvennostyu	– mol-mulkningiqtisodiyfaoliyatdaishlatilishiyokiijtimoiyhayotdaqo’llanilishi, ya’niuningnaflijihatlariningbevositaiste’molqilinishi.
Mehnatqurollari	Tools	Orudiyatruda	– inson uning yordamida tabiatga, mehnat predmetlariga ta’sir qiladigan vositalar.
Umumiymahsulot	Total product	Obщiyprodukt	– jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omillaridan foydalanish evaziga olingan mahsulotning mutlaq hajmi.
Yalpitaklif	total supply	Sovokupnoyepredlojeniye	– mamlakatdanarxlarningmuayyandarajasidaishlabchiqarilganvasotishgatayyorbo’lganbarchatovarlarvaxizmatlarhajmi.
Kasabauyushmasi	trade union	Profsoyuz	– ishberuvchivaishgayollanuvchio’rtasidagimehnatmunosabatlariningshakllanishi, amalgaoshirilishivatartibgasolinishidaishgayollanuvchilarningmanfaatlarinihimoyaqiluvchijamoattashkiloti.
Ishsizlik	Unemployed	Bezrabotnыye	– mehnatgalayoqatlibo’lib, ishlashnixohlagan, lekinishbilanta’minlanmaganishchikuchi.
Ishsizlikdarajasi	Unemployment rate	Urovenbezrabotisы	– ishsizlarning ishchi kuchi tarkibidagi foizli nisbati.
Ishhaqi	Wage	Zarabotnayaplata	– ishchivaxizmatchilarningmehnatiningmiqdori, sifativaunumdorligigaqarabmilliymahsulotdanoladiganulushiningpuldagiifodasi.
Ishchikuchi	Work force	Rabochayasila	– insonningmehnatqilishgabo’lganaqliyvajismoniyqobiliyatlariningyig’indisi.
Ishchikuchi	Work force	Rabochayasila	– insonningmehnatgabo’lganaqliyvajismoniyqobiliyatlariningyig’indisi.