Qo’shilganqiymat
|
Added value
|
Dobavlennayastoimost
|
– ishlabchiqarilganmahsulotqiymatidansotibolinganvaunumliiste’molqilinganxomashyovamateriallarqiymatichiqaribtashlangandankeyinqolganqisminingbozorqiymati.
|
Yalpitalab
|
Aggregate demand
|
Sovokupnыyspros
|
– barchaiste’molchilar, ya’niaholi, korxonalarvadavlattomonidannarxlarningmuayyandarajasidaturlitovarlarvaxizmatlarnisotibolishmumkinbo’lganmilliyiqtisodiyotdagirealpuldaromadlarihajmi.
|
Agrarinqirozlar
|
Agrarian crises
|
Agrarnыyekrizisы
|
– qishloqxo’jaligidaro’yberadiganiqtisodiyinqirozlarbo’lib, sikllitavsifgaegabo’lmaydivasanoatsikllarigaqaragandaanchauzoqdavrdavometadi.
|
Agrarmunosabatlar
|
Agrarian relations
|
Agrarnыyeotnosheniya
|
– yergaegalikqilish, tasarrufetish, undanfoydalanishvaishlabchiqarishnatijalarinio’zlashtirishjarayonidavujudgakeladiganmunosabatlar.
|
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarish infratuzilmasi
|
Agricultural production infrastructure
|
Selskoxozyaystvennayaproizvodstvennayainfrastruktura
|
– bevositaqishloqxo’jalikishlabchiqarishigaxizmatko’rsatuvchisohalar.
|
Agrosanoatmajmuasi
|
Agro-industrial complex
|
Agropromыshlennыykompleks
|
– qishloqxo’jalikmahsulotlariniyetishtirish, unisaqlash, qaytaishlashvaiste’molchilargayetkazibberishbilanbog’liqxo’jaliktarmoqlariningbirligi.
|
O’rtachamahsulot
|
Average product
|
Sredniyprodukt
|
– jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omillarining bir birligiga to’g’ri keladigan mahsulot hajmi.
|
Bank
|
Bank
|
Bank
|
– iqtisodiyotningme’yordaamalqilishiuchunzarurbo’lganpulmassasiharakatinitartibgasoluvchimoliya-kreditmuassasasi.
|
Bank
|
Bank
|
Bank
|
– kreditmunosabatlarigaxizmatqilib, kredittiziminingnegizinitashkilqiluvchimaxsusmuassasalar.
|
Bankkrediti
|
Bank loan
|
Bankovskiykredit
|
– pulegalari (banklarvamaxsuskreditmuassasalari) tomonidanqarzoluvchilarga (tadbirkorlar, davlat, uyxo’jaligisektori) beriluvchipulssudalari.
|
Bankoperasiyalari
|
Bank operations
|
Bankovskiyeoperasii
|
– mablag’larnijalbqilishvaularnijoylashtirishbo’yichaamalgaoshiriladiganoperasiyalar.
|
Bankfoydasi (marja)
|
Banking profit (margin)
|
Bankovskayapribыl (marja)
|
– olinganvato’langanfoizsummalario’rtasidagifarq.
|
Bankfoydanormasi
|
Banking profit margins
|
Bankovskayanormapribыli
|
– bank sof foydasining uning o’z kapitaliga nisbatining foizdagi ifodasi.
|
Byudjettaqchilligi
|
Budget deficit
|
Byudjetnыydefisit
|
– davlat byudjeti xarajatlarining daromadlardan ortiqchaligi.
|
Tadbirkorlikfaoliyati
|
Business activities
|
Predprinimatelskayadeyatelnost
|
–shaklivasohasidanqat’iynazarfoydaolishgavaundansamaralifoydalanishmaqsadigaqaratilganiqtisodiyfaoliyat.
|
Iqtisodiysikl
|
Business cycle
|
Ekonomicheskiysikl
|
– ishlabchiqarishningbiriqtisodiyinqirozdanikkinchisiboshlangungaqadartakrorlanibturadiganto’lqinsimonharakati.
|
Yuksalish
|
Climb
|
Pod’yom
|
– iqtisodiysiklningiqtisodiyotdato’liqbandlikkaerishilishi, ishlabchiqarishninginqirozdanoldingidarajadanhamortibketishivato’lovgalayoqatlitalabningkengayibborishinitavsiflovchifazasi.
|
Tijoratkrediti
|
Commercial credit
|
Kommercheskiykredit
|
– korxonalar, birlashmalarvaboshqaxo’jalikyurituvchisubyektlarningasosanto’lovnikechiktirishyo’libilantovarshaklidabir-birigaberadigankreditlari.
|
Tovarbirjasi
|
Commodity exchange
|
Tovarnayabirja
|
– oldindan belgilangan qoidalar asosida ulgurji savdoni tashkil etish shakli.
|
Qiyosiynarx
|
Comparable prices
|
Sopostavimыyesenы
|
– ishlabchiqarishningnatijalarima’lumyil (bazisyil) asosidahisoblanuvchivaboshqayillarbilantaqqoslanuvchinarx.
|
Raqobat
|
Competition
|
Konkurensiya
|
– bozorsubyektlariiqtisodiymanfaatlariningto’qnashuvidaniboratbo’lib, ularo’rtasidagiyuqorifoydavako’proqnaflilikkaegabo’lishuchunkurash.
|
Kapitalningto’planishi
|
Concentration of capital
|
Konsentrasiyakapitala
|
– qo’shimchaqiymatningbirqisminijamg’arish (kapitallashtirish) natijasidakapitalhajminingoshishi.
|
Ishlabchiqarishningto’planishi
|
Concentration of production
|
Konsentrasiyaproizvodstva
|
– ishlabchiqarishvositalari, ishchikuchihamdamahsulotishlabchiqarishhajminingyirikkorxonalardato’planishi.
|
Iste’molkrediti
|
Consumer credit
|
Potrebitelskiykredit
|
– xususiyshaxslarga, avvalo, uzoqmuddatfoydalanadiganiste’moltovarlarisotibolishuchunma’lummuddatgaberiluvchiqarzmablag’lari.
|
Iste’molsarflari
|
Consumer spending
|
Potrebitelskiyerasxodы
|
– aholidaromadlariningtirikchilikne’matlarivaxizmatlaruchunishlatiladiganqismi.
|
Iste’mol
|
Consumption
|
Potrebleniye
|
– ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xizmatlarning ishlatilishi jarayoni.
|
Iste’mol
|
Consumption
|
Potrebleniye
|
– jamiyatiqtisodiyehtiyojlariniqondirishmaqsadidaishlabchiqarishnatijalarivaomillaridanfoydalanishjarayoni.
|
Tadbirkorliksektori
|
corporate sector
|
Predprinimatelskiysektor
|
– iqtisodiyotningdaromad (foyda) olishmaqsadidaamalqiluvchibirlamchibo’g’ini.
|
Kredit
|
Credit
|
Kredit
|
– bo’shturganpulmablag’larinissudafondishaklidato’plashvaularnitakrorishlabchiqarishehtiyojlariuchunqarzgaberish.
|
Valyutabirjasi
|
Currency exchange
|
Valyutnayabirja
|
– milliyvalyutalarkurslaribo’yichaularningerkinoldi-sotdisiamalgaoshiriladigan, rasmiyjihatdantashkiletilganbozorishakli.
|
Joriynarx
|
Current prices
|
Tekuщiyesenы
|
– yildavomidagiishlabchiqarishnatijalarihisoblashdaqo’llaniluvchiamaldaginarx.
|
Siklikishsizlik
|
Cyclical unemployment
|
Siklicheskayabezrabotisa
|
– iqtisodiysiklninginqirozfazasibilanbog’liqravishdavujudgakeladiganishsizlik.
|
Ishchikuchitalabi
|
Demand for labor
|
Sprosnarabochuyusilu
|
– muayyanvaqtdaishhaqiningtarkibtopgandarajasidaturliishberuvchilartomonidanishchikuchimiqdorivasifatigabildirilgantalab.
|
Amortizasiyanormasi
|
Depreciation rate
|
Normaamortizasii
|
– amortizasiya ajratmalari yillik summasining asosiy kapital qiymatiga nisbatining foizdagi ifodasi.
|
Turg’unlik (depressiya)
|
Depression
|
Depressiya
|
– ishlabchiqarishningbirjoydadepsinibturishinianglatuvchihamdaiqtisodiyfaollikjonlanishiuchunshart-sharoitlarningvujudgakelishigaimkonyaratiluvchiiqtisodiysiklfazasi.
|
Bevositausullar
|
Direct methods
|
Pryamыyemetodы
|
– iqtisodiyotni tartibga solishning taqiqlash, ruxsat berish va majbur qilish tavsifidagi ma’muriy vositalari.
|
Ixtiyoridabo’lgandaromad
|
Disposable income
|
Raspolagayemыydoxod
|
– barchasoliqlarto’langandankeyinqolgandaromad, ya’nishaxsiyiste’molvajamg’armamaqsadlaridafoydalanishmumkinbo’lgandaromad.
|
Mulknitasarrufetish
|
Disposal of property
|
Rasporyajeniyesobstvennostyu
|
– mol-mulk taqdirini mustaqil hal qilish.
|
Taqsimot
|
Distribution
|
Raspredeleniye
|
– ishlabchiqarishomillarivauningnatijalariniiqtisodiyotningturliqismvasubyektlario’rtasidataqsimlashjarayoni.
|
Diversifikasiya
|
Diversification
|
Diversifikasiya
|
– ishlabchiqarishningsamaradorliginioshirish, mahsulotvaxizmatlarnisotishbozorlarinikengaytirishmaqsadidatarmoqvakorxonalarfaoliyatsohalarinikengaytirish, mahsulotvaxizmatlarassortimentlariniko’paytirish, ularningsifatinitakomillashtirish.
|
Iqtisodiykategoriya
|
Economic categories
|
Ekonomicheskiyekategorii
|
– doimo takrorlanib turadigan, iqtisodiy jarayonlar va real hodisalarning ayrim tomonlarini ifoda etuvchi ilmiy-nazariy tushuncha.
|
Iqtisodiyinqiroz
|
Economic crisis
|
Ekonomicheskiykrizis
|
– ishlabchiqarishhajminingkeskintushibketishi.
|
Iqtisodiyrivojlanish
|
Economic development
|
Ekonomicheskoyerazvitiye
|
– ko’pqirralijarayonbo’lib, jamiyatningijtimoiy, iqtisodiytaraqqiyotidao’zifodasinitopadi.
|
Iqtisodiymuvozanat
|
Economic equilibrium
|
Ekonomicheskoyeravnovesiye
|
– iqtisodiyjarayonlar, hodisalarningikkiyokibirnechatomoniningbir-birigamoskelishholati.
|
Iqtisodiyo’sishningko’rsatkichlari
|
Economic growth
|
Pokazateliekonomicheskogorosta
|
– iqtisodiyo’sishnianiqlashdafoydalaniladiganqiymat, ijtimoiynaflilikvanatural (jismoniy) ko’rsatkichlartizimidaniborat.
|
Iqtisodiyqonun
|
Economic laws
|
Ekonomicheskiyezakonы
|
– iqtisodiyhayotningturlitomonlari, iqtisodiyhodisavajarayonlaro’rtasidagidoimiy, takrorlanibturadigan, barqarorsabab-oqibataloqalari, ularningo’zarobog’liqligi.
|
Iqtisodiyyokisoffoyda
|
Economic or pure profit
|
Ekonomicheskayailichistayapribыl
|
– yalpi pul tushumidan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi.
|
Iqtisodiymutanosiblik
|
Economic proportionality
|
Ekonomicheskayaproporsionalnost
|
– iqtisodiyotningturlitomonlarivasohalario’rtasidamiqdorvasifato’lchamlarningmoskelishlikdarajasi.
|
Iqtisodiyislohotlar
|
Economic reforms
|
Ekonomicheskiyereformы
|
– iqtisodiyotdatubo’zgarishlarniamalgaoshirishgaqaratilganiqtisodiychora-tadbirlarmajmui.
|
Iqtisodiyjamg’arish
|
Economic savings
|
Ekonomicheskoyesberejeniye
|
– milliydaromadningbirqisminingasosiyvaaylanmakapitallarni, shuningdek, ehtiyotvazahiralarniko’paytirishuchunsarflanibborishi.
|
Iqtisodiyuklad
|
economic structure
|
Ekonomicheskiyuklad
|
– turlimulkchilikkaasoslanganxo’jalikyuritishningshakllarivaturlari.
|
Iqtisodiytizim
|
economic system
|
Ekonomicheskayasistema
|
– mavjudiqtisodiymunosabatlarmajmuasiningiqtisodiyotnitashkilqilishshakllari, xo’jalikmexanizmivaiqtisodiymuassasalarbilanbirgalikdagitizimi.
|
Iqtisodiybitimlar
|
Economic transactions
|
Ekonomicheskiyesdelki
|
– qiymatningharqandayayirboshlanishi, ya’nitovarlarko’rsatilganxizmatlaryokiaktivlargamulkchilikhuquqiningbirdavlatrezidentlaridanboshqadavlatrezidentlarigao’tishibo’yichakelishuvlar.
|
Iqtisodiyotnibarqarorlashtirish
|
economy Stabilizing
|
Stabilizasiyaekonomiki
|
– tanglikholatlarigabarhamberishasosidamakroiqtisodiymuvozanatliknisaqlashvaishlabchiqarishniyuksaltirishuchunshart-sharoitlarnivujudgakeltirish.
|
Emigrasiya
|
Emigration
|
Emigrasiya
|
– fuqarolarningo’zmamlakatlaridanboshqamamlakatlargadoimiyyashashuchunko’chibo’tishi.
|
Birja
|
exchange
|
Birja
|
– namuna (yoki standart)lar asosida ommaviy tovarlarning muntazam savdo-sotiq ishlarini o’tkazuvchi tijorat muassasasi.
|
Ayirboshlash
|
Exchange
|
Obmen
|
– jamiyata’zolariningiqtisodiyfaoliyatturlariyokiishlabchiqarishnatijalaribo’yichao’zaroalmashishjarayoni.
|
Valyutakursi
|
Exchange rate
|
Valyutnыykurs
|
–bir mamlakat valyutasining boshqa mamlakat valyutasida ifodalangan narxi.
|
Eksport
|
Export
|
Eksport
|
– tovarlarnichetellikmijozlargasotishbo’lib, bundamazkurmamlakatdaishlabchiqarilgantovarlarmamlakatdantashqarigachiqariladi.
|
Kengaytirilgantakrorishlabchiqarish
|
Extended reproduction
|
Rasshirennoyevosproizvodstvo –
|
– ishlab chiqarish miqyoslarini muntazam ravishda oshirib borishga asoslangan holdagi takrorlanishi.
|
Ekstensiviqtisodiyo’sish
|
Extensive economic growth
|
Ekstensivnыyekonomicheskiyrost
|
– ishlabchiqarishgaqo’shimchaiqtisodiyresurslarnijalbqilishorqaliishlabchiqarishhajminingortibborishi.
|
Faktoring
|
factoring
|
Faktoring
|
– boshqaiqtisodiysubyektlarningqarzdorlikbuyichamajburiyatlarinisotibolishyokiqaytasotishmunosabatlari.
|
Iqtisodiyo’sishomillari
|
Factors of Economic Growth
|
Faktorы ekonomicheskogorosta
|
– iqtisodiyo’sishgata’sirko’rsatishdao’zo’rnigaegabo’lganvaunianiqlabberuvchitalab, taklifvataqsimlashomillarinibildiradi.
|
Pirovardmahsulot
|
Final product
|
Konechnыyprodukt
|
– ishlabchiqarishjarayoniyakunlangan, shaxsiyvaunumliiste’molqilishgatayyorbo’lganmahsulotlar.
|
Moliya
|
Finance
|
Finansы
|
– pulmablag’lariningharakati, ya’niularningshakllanishi, taqsimlanishivafoydalanilishibilanbog’liqravishdavujudgakeladiganmunosabatlar.
|
Moliyaviysiyosat
|
financial policy
|
Finansovayapolitika
|
– davlatningo’zvazifalariniamalgaoshirishuchunmoliyanitashkiletishvafoydalanishbo’yichachora-tadbirlarmajmui.
|
Moliyaviymunosabatlar
|
financial relations
|
Finansovыyeotnosheniya
|
– davlat, mintaqalar, tarmoqlar, korxonavatashkilotlarhamdaalohidafuqarolaro’rtasidapulmablag’larifondlariningharakatibilanbog’liqholdavujudgakeluvchiiqtisodiymunosabatlarmajmui.
|
Moliyatizimi
|
Financial system
|
Finansovayasistema
|
– moliyaviymunosabatlarvaturlidarajadaulargaxizmatqiluvchimoliyaviymuassasalarmajmuasi.
|
Fiskal (soliq-byudjet) siyosati
|
Fiscal (fiscal) policy
|
Fiskalnaya (nalogovo-byudjetnaya) politika
|
– davlattomonidaniqtisodiyotgata’sirko’rsatishmaqsadidasoliqqatortishvadavlatsarfitarkibinio’zgartirishbo’yichaqo’llaniluvchichora-tadbirlar.
|
Forfeyting
|
forfeiting
|
Forfeyting
|
– uzoqmuddatlifaktoringmunosabatlari.
|
Friksionishsizlik
|
Frictional unemployment
|
Friksionnayabezrabotisa
|
– malakasigamosishqidirayotganvaisho’rinlarbo’shashinikutayotganlarninamoyonetuvchiishsizlik.
|
Umumiymuvozanatlik
|
general equilibrium
|
Obщyeyeravnovesiye
|
– iqtisodiyjarayonlar, hodisalarningikkiyokibirnechatomonining, engavvaloyalpitalabvayalpitaklifningbir-birigatengkelganholati.
|
Davlatkrediti
|
government credit
|
Gosudarstvennыykredit
|
– davlatqarzoluvchiyokikreditorsifatidamaydongatushadiganbarchamoliyaviy-iqtisodiymunosabatlaryig’indisi.
|
Davlatkrediti
|
government credit
|
Gosudarstvennыykredit
|
– kreditmunosabatlariningo’zigaxosshaklibo’lib, bundadavlatpulmablag’lariqarzdori, aholivaxususiybiznesesakreditorlaribo’libchiqadi.
|
Davlatsektori
|
Government sector
|
Gosudarstvennыysektor
|
– o’zoldigafoydaolishnimaqsadqilibqo’ymagan, asosaniqtisodiyotnitartibgasolishvazifasiniamalgaoshiradiganturlibyudjettashkilotlarivamuassasalariningmajmui.
|
Yalpiichkimahsulot (YaIM)
|
Gross domestic product (GDP)
|
Valovoyvnutrenniyprodukt (VVP)
|
– yildavomidamamlakathududidaishlabchiqarilganpirovardmahsulotvaxizmatlarningbozornarxlaridagiqiymati.
|
Yalpimilliymahsulot (YaMM)
|
Gross national product (GNP)
|
Valovoynasionalnыyprodukt (VNP)
|
– milliyiqtisodiyotdabiryildavomidavujudgakeltirilganvabevositaiste’molchilargaboribtushadiganpirovardmahsulotvaxizmatlarningbozornarxlaridagisummasi.
|
Uyxo’jaliklari
|
Households
|
Domashniyexozyaystva
|
– iqtisodiyotningiste’molsohasidafaoliyatko’rsatuvchiasosiytarkibiybirlik.
|
Immigrasiya
|
Immigration
|
Immigrasiya
|
– xorijiyfuqarolarningdoimiyyashashuchunmamlakatgako’chibkelishi.
|
Import
|
Import
|
Import
|
– chet ellik mijozlardan tovarlar (xizmatlar) sotib olib, ularni mamlakatga kiritish.
|
Aholidaromadlari
|
Incomes
|
Doxodы naseleniya
|
– aholiningma’lumvaqtdavomidapulvanaturalshakldaolgandaromadlarimiqdori.
|
Bilvositausullar
|
Indirect methods
|
Kosvennыyemetodы
|
– iqtisodiyotni tartibga solishning iqtisodiy vosita va dastaklari.
|
Inflyasiya
|
Inflation
|
Inflyasiya
|
– qog’ozpulbirliginingqadrsizlanishi.
|
Inflyasionfarq
|
inflation gap
|
Inflyasionnыyrazrыv
|
– yalpisarflarningsofmilliymahsulothajmidanortiqchabo’lganmiqdori.
|
Intensiviqtisodiyo’sish
|
Intensive economic growth
|
Intensivnыyekonomicheskiyrost
|
– ishlabchiqarishomillarinirivojlantirishvaulardanfoydalanishsamaradorliginioshirishorqalimahsulotishlabchiqarishhajminingko’payibborishi.
|
Oraliqmahsulot
|
intermediate
|
Promejutochnыyprodukt
|
– ishlov berish, qayta ishlash va qayta sotish maqsadlarida sotib olingan mahsulotlar.
|
Davlatichkiqarzi
|
Internal debt
|
Vnutrenniygosudarstvennыydolg
|
– davlatningmamlakatichidaqimmatliqog’ozlarinichiqarish, turlinobyudjetfondlaridanolganqarzi.
|
Xalqarokredit
|
international credit
|
Mejdunarodnыykredit
|
– ssuda kapitalining xalqaro iqtisodiy munosabatlar sohasidagi harakati.
|
Xalqarovalyutatizimi
|
International monetary system
|
Mejdunarodnayavalyutnayasistema
|
– xalqarovalyutamunosabatlariningdavlatlararobitimlardahuquqiyjihatdanmustahkamlanganshakli.
|
Investisiya
|
Investments
|
Investisii
|
– ishlabchiqarishnivaxizmatko’rsatishsohalarinikengaytirishga, ya’niasosiyvaaylanmakapitalgapulshaklidagiqo’yilma.
|
Aksiyadorlikjamiyati
|
Joint-stock company
|
Aksionernoyeobщyestvo
|
– ko’proqfoydaolishmaqsadidaaksiyalarchiqarishorqalimehnat, mehnatqurollarivaboshqaishlabchiqarishvositalarihamdapulresurs (kapital)larinibirlashtirganuyushma.
|
Mehnatbirjasi
|
Labor exchange
|
Birjatruda
|
– ishchilarvatadbirkorlaro’rtasidagiishchikuchinioldi-sotdibitiminituzishdavositachilikniamalgaoshiruvchivaishsizlarniro’yxatgaoluvchimuassasa.
|
Mehnatpredmetlari
|
labor Objects
|
Predmetы truda
|
– bevosita mehnat ta’sir qiladigan, ya’ni mahsulot tayyorlanadigan narsalar.
|
Ishchikuchitaklifi
|
Labor supply
|
Predlojeniyerabocheysilы
|
– muayyanvaqtdaishhaqiningtarkibtopgandarajasidaishgayollanishgatayyorbo’lganmehnatgalayoqatliishchikuchimiqdori.
|
Lafferegrichizig’i
|
Laffer curve
|
KrivayaLaffera
|
– davlatbyudjetidaromadlarivasoliqstavkasio’rtasidagibog’liqlikningtasvirlanishi.
|
Lizing
|
leasing
|
Lizing
|
– odatdaishlabchiqarishvositalarivaboshqamoddiyboyliklarnikeyinchalikfoydalanuvchilartomonidanmuntazamravishdahaqto’labborib, sotibolishshartibilanuzoqmuddatliijaragaberishdaniboratkreditningpulsizshakli.
|
Iqtisodiyotnierkinlashtirish
|
liberalization of the economy
|
Liberalizasiyaekonomiki
|
– buxo’jalikhayotiningbarchasohalaridagito’siqhamdacheklovlarni, shuningdek, davlatnazoratinikeskinravishdaqisqartirishyokibekorqilishgayo’naltirilganchora-tadbirlartizimi.
|
Lorensegrichizig’i
|
Lorenz curve
|
KrivayaLorensa
|
– daromadlartengsizligidarajasinimiqdoriyjihatdanifodalovchigeometrikegrichiziq.
|
Makroiqtisodiyot
|
Macroeconomics
|
Makroekonomika
|
– moddiyvanomoddiyishlabchiqarishsohalariniyaxlitbirbutunqilibbirlashtirganmilliyiqtisodiyotvajahonxo’jaligidarajasidagiiqtisodiyotdir.
|
So’nggiqo’shilganmahsulot
|
marginal product
|
Predelnыyprodukt
|
– engso’nggiqo’shilganomil (kapitalyokiishchikuchi) evazigao’sganmahsulothajmi.
|
Bozor
|
Market
|
Rыnok
|
– ishlabchiqaruvchilarvaiste’molchilar (sotuvchilarvaxaridorlar) o’rtasidapulorqaliayirboshlashjarayonidabo’ladiganmunosabatlaryig’indisi.
|
Bozoriqtisodiyoti
|
Market economy
|
Rыnochnayaekonomika
|
– tovarishlabchiqarish, ayirboshlashvapulmuomalasiqonun-qoidalariasosidatashkiletiladiganvaboshqariladiganiqtisodiytizim.
|
Bozorinfratuzilmasi
|
market infrastructure
|
Infrastrukturarыnka
|
– bu bozor aloqalarini o’rnatish va ularning bir maromda amal qilishga xizmat ko’rsatuvchi muassasalar tizimidir.
|
Bozormexanizmi
|
market mechanism
|
Rыnochnыymexanizm
|
– bozoriqtisodiyotiningfaoliyatqilishinitartibgasolishnivaiqtisodiyjarayonlarniuyg’unlashtirishnita’minlaydigandastakvavositalar.
|
Bozorobyekti
|
market Objects
|
Obyektы rыnka
|
– ayirboshlashmunosabatlarigajalbqilinganiqtisodiyfaoliyatnatijalarivaiqtisodiyresurslar, tovar, pulvaungatenglashtirilganmoliyaviyaktivlar.
|
Bozorsubyekti
|
market participant
|
Subyektrыnka
|
– ayirboshlashmunosabatlariqatnashchisi.
|
Bozornarxi
|
Market price
|
Rыnochnayasena
|
– birtomondan, tovarlarningsotilishita’minlovchi, boshqatomondan, bozordatovarlartaqchilliginiyuzagakeltirmaydiganmuvozanatlashgannarx.
|
Bozorislohotlari
|
market reforms
|
Rыnochnыyereformы
|
– bozoriqtisodiyotinivabozoriqtisodiyotimunosabatlarinishakllantirishgaqaratilganchora-tadbirlarmajmui.
|
Moddiy-buyumlashganboylik
|
materially
|
Materialno
|
– milliy boylikning inson mehnati bilan yaratilgan ashyoviy – buyum ko’rinishga ega bo’lgan qismi.
|
Uslubiyat
|
Methodology
|
Metodologiya
|
– ilmiy bilishning tamoyillari tizimi, yo’llari, qonun-qoidalari va aniq hadislari.
|
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishusullari
|
Methods of state regulation of the economy
|
Metodы gosudarstvennogoregulirovaniyaekonomiki
|
– tartibga solishning ma’muriy va iqtisodiy vositalari birligi.
|
Modernizasiyalash
|
Modernization
|
Modernizasiya
|
– jamiyathayotiningturlijabhalarinitubdano’zgartirish, yangilash, buboradataraqqiyotnijahondagimavjudilg’orandozalartomonyo’naltirishvatakomillashtirishjarayonlariningmajmui.
|
Ishlabchiqarishnimodernizasiyalash
|
Modernization of production
|
Modernizasiyaproizvodstva
|
– ishlabchiqarishnizamonaviytexnologiyalarbilanjihozlash, unima’naviyjihatdanyangilash, tarkibiyjihatdantexnikvatexnologikqaytatuzishkabichora-tadbirlarnio’zichigaoluvchijarayon.
|
Pultizimi
|
monetary system
|
Denejnayasistema
|
– tarixantarkibtopganvamilliyqonunchilikbilanmustahkamlangan, mamlakatdapulmuomalasinitashkilqilishshakli.
|
Pul
|
Money
|
Dengi
|
– umumiy ekvivalent rolini bajaruvchi maxsus tovar.
|
Pulmuomalasi
|
Money turnover
|
Denejnoyeobraщyeniye
|
– tovarlaraylanishigahamdanotovartavsifidagito’lovlarvahisoblargaxizmatqiluvchinaqdpullarvaungatenglashtirilganmoliyaviyaktivlarningharakati.
|
Ipotekakrediti
|
Mortgage
|
Ipotechnыykredit
|
– ko’chmasmulklar (yer, bino) hisobigauzoqmuddatlissudalarshaklidaberiluvchiqarzmablag’lari.
|
Aholiningtabiiyo’sishi
|
Natality
|
Yestestvennыyprirostnaseleniya
|
– buaholiningemigrasiyavaimmigrasiyadantashqariharakati.
|
Milliydaromad
|
National income (ND)
|
Nasionalnыydoxod (ND)
|
– yangidanvujudgakeltirilganmahsulotningpuldagiifodasibo’lib, hozirgihisoblartizimidaSMMdanegrisoliqlarnichiqaribtashlashyo’libilananiqlanadi.
|
Milliyboylik
|
National wealth
|
Nasionalnoyebogatstvo
|
– insoniyatjamiyatitaraqqiyotidaajdodlartomonidanyaratilganvaavlodlartomonidanjamg’arilganmoddiyvama’naviyboyliklarhamdafoydalanishgajalbqilingantabiatin’omlari.
|
Tabiiymonopoliya
|
natural monopoly
|
Yestestvennayamonopoliya
|
– korxonaningtexnologikxususiyatlarisabablimahsulotgabo’lgantalabniqondirishraqobatmavjudbo’lmagansharoitdasamaraliroqamalgaoshiriluvchitovarbozoriningholati.
|
Tabiiyboylik
|
natural wealth
|
Prirodnoyebogatstvo
|
– milliyboylikningtabiatdamavjudbo’lib, insoniyattomonidanfoydalanishgajalbqilingantabiatashyolarivakuchlari (yer, qazilmaboyliklar, o’rmonlar, suvvaboshqalar).
|
Sofmilliymahsulot (SMM)
|
Net National Product (NNP)
|
Chistыynasionalnыyprodukt (ChNP)
|
–yildavomidajonlimehnatningunumliharakatibilanyaratilganyangimahsulotdir.
|
NominalYaIM
|
Nominal GDP
|
NominalnыyVVP
|
– joriynarxlardahisoblanganYaIM.
|
Nominaldaromad
|
nominal income
|
Nominalnыydoxod
|
– aholi tomonidan pul shaklida olingan daromadlari summasi.
|
Xo’jaliklararokredit
|
off-farm credit
|
Mejxozyaystvennыykredit
|
– birkorxona (muassasa) tomonidanikkinchisigaberilib, ularningkapitalqurilish, qishloqxo’jaliksohalaridagimunosabatlariga, shuningdek, ichkixo’jalikhisobibo’g’inlaribilanmunosabatlarigaxizmatqiluvchiqarzmablag’lari.
|
Oukenqonuni
|
Okun's Law
|
ZakonOukena
|
– ishsizlikdarajasivaYaIMhajminingorqadaqolishio’rtasidaginisbatningmatematikifodasi.
|
Mulkkaegalikqilish
|
ownership of property
|
Vladeniyesobstvennostyu
|
– mulkdorlikhuquqininguningegasiqo’lidasaqlanibturishivayaratilganmoddiyboyliklarnio’zlashtirishningiqtisodiyshakli.
|
Xususiymuvozanatlik
|
|