“Махсус фанларни ўқитиш методикаси”фанидан тақдимот материаллари

Бетон қоришмаси ѐтқизилгандан сўнг қаттиқ доналарнинг

Бетон қоришмаси ѐтқизилгандан сўнг қаттиқ доналарнинг

седиментацион чўкиши ва аста-секин зичлашуви юз бериши мумкин. Бу

жараѐн айниқса пластик ва қуйма қоришмаларда аниқроқ намоѐн бўлади. Бу

ҳолатда қоришманинг устига сув чиқиб қолиши ва аралашманинг ҳажми

ўзгариши мумкин. Буюм баланд бўлганда унинг чўкканлигини қараб ҳам

билиш мумкин. Чунки бетон деформацияси кўп бўлади ва қотган оддий бетон

одатдаги чўкишидан ўн марталаб кўпроқ бўлади.

2.9-расмда бирламчи чўкишнинг бориши кўрсатилган. Бетон ѐтқизилиб

зичланганидан сўнг деформация жараѐни жуда тез боради ва 30-90 дақиқалардан сўнг секин тўхтайди. Агар қуйма қоришмалар ишлатилаѐтган

бўлса дастлабки даврда бетон устида сув пайдо бўлади. Сув ажаралиши 10-20

дақиқалардан сўнг максимал даражага этиб, сўнг, жадал ўтадиган цемент

ҳамирини контракцияси жараѐни сабабли сув секин бетонга шимиб олинади.

Бирламчи чўкишнинг миқдори бетон қоришмасининг таркиби ва

ишлатилган материалларнинг хусусиятига боғлиқ бўлади. Оғир бетонлар

бирламчи чўкиш ҳажми пластик, айниқса қуйма бетонларга қараганда камроқ

бўлади.

2.расм. Бирламчи ∆ξбп.у чўкишнинг оқувчан (1) ва харакатчан (2)

қоришмаларни қуйилгандан кейинги ўтган вақтга боғлиқлиги.

Бирламчи чўкиш қуйидаги ҳолларда кам бўлади: бетон қоришмасида сув

ѐки цемент ҳамири сарфи кам бўлганда; сувни яхши тутиб турувчи

майдаланган қўшимчалар (трепел, диатомит ва ҳ. к) қўшилганда; бетон

қоришмасининг асоси қаттиқ бўлишини таъминлайдиган йирик тўлдирувчилар

бўлганда. 3-жадвалда гранит тўлдирувчили оддий бетон қоришманинг

баландлиги 300 мм ва диаметри 100 мм бўлган пластмассали махсус цилиндр