3-мавзу. Тўлдирувчиларнинг асосий хоссалари ва уларга қўйилган талаблар. Р е ж а намуна танлаш, солиштирма оғирлик. Тўлдирувчиларнинг уйилма зичлиги. Тўлдирувчиларнинг дона ва модда зичлиги

3-мавзу. Тўлдирувчиларнинг асосий хоссалари ва уларга қўйилган талаблар. Р Е Ж А 1. Намуна танлаш, солиштирма оғирлик. 2. Тўлдирувчиларнинг уйилма зичлиги. 3. Тўлдирувчиларнинг дона ва модда зичлиги.

ТАЯНЧ ИБОРАЛАР

намуна, тўлдирувчиларнинг энг катта йириклиги, риффлер, солиштирма оғирлик, бўшлиқлик, уйилма зичлик, модда зичлиги, дона ғоваклиги, намлик, сув шимувчанлик, мустаҳкамлик, совуққа чидамлилик.

Намуна танлаш. Тўлдирувчиларнинг турли хусусиятларини аниқлаш учун ишлатиладиган тоғ жинсларидан намуналар тайёрланади. Бу ҳолатда синов ишлари натижалари фақат тўлдирувчи материаллари учун тааллуқли бўлади. Бироқ бизни асосан тўлдирувчининг массаси бўйича хусусиятлари қизиқтиради, бу ҳолатда уни олиб келиш ва ишлатиш жараёнида тўлдирувчиларнинг ўртача хусусиятини характерловчи ўртача намунани танлаш керак бўлади. Бундай намуна умумий массанинг ҳар хил жойидан энг камида 10 кгдан танлаб олинади.

Ўртача намунанинг массаси BS812:102:1989 (стандартга BSEN932-1:1997 алмаштирилган) стандарт талабига кўра доналарнинг турли йириклигидан кам бўлмаслиги керак .

Текширилаётган намуналарнинг минимал массаси

(BS 812: 102: 1989) жадвал-3.1

Рифлер асбоби
Намуналарни массасини камайтиришда барча чораларни кўриш лозим бўлади, бунда танланган ўртача намуна хусусиятлари тўлдирувчининг барча массасининг хусусиятларини ўзида акс эттириши лозим. Ўртача намунани танлаш желобли ажратгич ёрдамида ёки квартлаш орқали бажарилади. Иккала усулда ҳам намунани бир хил қисмларга бўлиш имконини беради. Агар олинган ўртача намуна массаси катта бўлса квартлаш яна қайта қайта бажарилади, токи керакли массали ўртача намуна олингунча давом эттирилади.

Ҳақиқий солиштирма оғирлик ёки оддий солиштирма оғирлик материалнинг абсолют зич ҳолатдаги (ғоваксиз) ҳажмини ҳисобга олади. Шуни таъкидлаш лозимки, солиштирма оғирлик деб абсолют зич материалнинг оғирлигини материал ҳажмига тенг миқдорда олинган маълум ҳароратли дистилланган сув миқдорига нисбати айтилади. Ички ғовакларни йўқотиш учун материал кукун ҳолатига келгунча туйилади. Тўлдирувчи солиштирма оғирлигини аниқлаш сермаҳсул иш ҳисобланади. Бироқ бетон ишлари технологиясида кўпинча солиштирма оғирликни аниқлаш талаб этилмайди.