Mahsuldor qatlamlarning neft va gaz beruvchanligini oshirish

2.1. Rasm Mutloq o’tkazuvchanlikni aniqlovchi qurilma.

Qurilma asosiy uch qismdan iborat: reduktorli balon, kern tutkich, gaz sarfini xisoblagich.

A-150 GOST 949-73 rusumli standart yuqori bosimga chidamli gaz balonlarini ishlatish ruxsat beriladi azot yoki xavo tuldirilgan xolda.Gazli reduktor gaz bosimi rostlash uchun xizmat qiladi.
Kern tutkich strubkali tana va manjetdan tashkil topgan. Kern tutkich tanasi yig’iladigan va markaziy qismni o’z ichiga olgan, kernni va qapqoqlarini joylashtirish uchun, qurulmani ustki va pastki qismidan germetiklashtirilgan bo’kishi kerak. Rezinali manjet markaziy qismga urnatiladi va tog’ jinsini germetiklashtirishga xizmat qiladi.Gaz hisoblagich xisobida oyna trubka sovun shar pardalarini xosil qilish uchun ishlatiladi.


Ish jarayoni

Tog’ jinslarini mutloq o’tkazuvchanligini aniqlash uchun 30 mm diametrdagi va 25mm uzunlikdagi silindrik shakldagi kern bo’laklari ishlatiladi. Shtangensirkul yordamida o’rta arifmetik o’lchamini diametr va uzunligini 0.02sm gacha aniqlikda o’lchanadi.

Bulakni kern tutkichda joylashtirib, uni manjetning pastki qismiga joylashtiramiz. Kern ustida xosil bo’lgan bo’shliqni maxsus uzuklar bilan yopamiz, ularni ustma ust tergan xolda, uzuklarning ustki qismi va manjet yuzasi bir tekislikda bo’lishi uchun. Strubsiyalar yordamida kern tutkichga past va yuqori qismiga kiydiriladi so’ngra bir biriga qisiladi.
Ish boshlashdan oldin barcha balon va kranlar jumragi yopilganligiga amin bo’lishimiz shart. Jins bo’lagi va manjet orasidan gaz utmasligi uchun ular orasidagi bo’shliq qisiladi. Buning uchun balondan gaz reduktor yordamida quyib yuboriladi oraliq bosim 1-1,5МPА oralig’ida bo’lishi shart buni manometer yordamida kuzatib boriladi.
Gaz qo’shib jo’mragini ochib gaz oqimini kern tutkichni pastiga bir xil tezlikda harakatlanishini kuzatamiz,(buning uchun gaz miqdorini harakatini sekundometr va hisoblagich yordamida) gradirovkalangan trubkadan sovun puffaklarini harakat tezligini kuzatamiz. O’rnatilgan tezlik deya vaqt birligida bosim va manometer ko’rsatgichlari 2% oralig’idan ortiq o’zgarmasa o’rnatilgan harakat deb ataladi. Bu o’lchamlarning aniqligi 0.001 Pa va 0.1 sek hisoblanadi.
O’lchov gaz ko’rsatgichlarini bosim va sarf kabi birliklar 3-4 marotaba ko’rinishida o’lchaniladi. Shu bilan birga ahamiyat berish kerakki, gazning katta tezlikdagi harakatida qurilma o’lchov aniqligi o’zgaradi.Shuning uchun ham gaz miqdorini 2sm³/s sarfida berish tavsiya qilinadi.
O’lchovni tugatgandan so’ng balon va qurilma jo’mraklarini yopish va tog’ jinsini kern tutkichdan olishimiz kerak.
Mutloq o’tkazuvchanlik koeffitsientini formula yordamida aniqlanadi.

K_o’t=Q µ L / F P (2.1)

K_o’t – tog’ jinsining mutloq o’tkazuvchanlikkoeffitsientini, mkm² ;

Q – gazning hajmli sarfi m/s²;
µ – gaz qovushqoqligi, Pa s;
L – bo’lak uzunligi;
F – bo’lakning ko’ndalang kesim yuzasi , m²;
P – filtratsiya bosimi, Pa.
3-4 marotabali o’lchanishdan o’rta miqdorni olinadi.
O’tkazuvchanlikkoeffitsientini aniqlash aniqligi 0,001 mkm² xisoblanadi. izlanishlarning barcha ko’rsatkichlari 2.1 jadvalda berilgan.

2.1 jadval.O’tkazuvchanlikkoeffitsientini aniqlashdagi ko’rsatkichlar.

Yuza____________ quduq___________

Kern olish oralig’i m____________ qatlam___________
Tadqiqot vaqti_____________ namunaning labaratoriya raqami________