Mahsuldor qatlamlarning neft va gaz beruvchanligini oshirish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA
O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
NEFT VA GAZ FAKULTETI
“ MAHSULDOR QATLAMLARNING NEFT VA GAZ BERUVCHANLIGINI OSHIRISH”
FANIDAN LABORATORIYA ISHLARNI
BAJARISH BO’YICHA



Toshkent– 2021
O’zbekiston Respublikasi Oliy v ao’rta maxsus ta’lim vazirligini 2008 yil 23 avgustdagi 263-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan “Neft va gaz qatlami fizikasi” fanining o’quv dasturi asosida laboratoriya ishlarini bajarish uchun uslubiy ko’rsatma tayyorlandi.

Uslubiy ko’rsatma, “Neft va gaz qatlami fizika” fani bo’yicha o’quv dasturiga muvofiq 554020 “Neft va gaz konlarini ishga tushirish va ulardan foydalanish yo’nalishi talabalari uchun mo’ljallangan.

Ushbu uslubiy ko’rsatma talabalarning fan bo’yichaolingannazariybilimlarinitajribaoshirishbilanboyitishvaularnineftvagazqatlamnijoylashishtexnologikjarayonlarinito’g’ritashkilqilishyo’lyo’riqlarko’rsatadi. Undan “Neftvagazqatlamfizikasi” fanibo’yichatajribaishlarnibajarishda 540000 “Ishlabchiqarishvaqaytaishlashtarmoqlari” 500000 “Muhandislikishlovberishvaqurilishtarmoqlari” ta’limolayotganbakalavrlarfoydalanishmumkin.

Uslubiyko’rsatma“Neftvagazkonlariniishgatushirishvaulardanfoydalanish” kafedrasining31.08.2012yil (№1sonlibayonnoma), Neftvagazfakultetiuslubiykomissiyasining31.08.2012yil (№1 sonlibayonnoma) dagiyig’ilishlardako’ribchiqildihamdao’quvjarayonidafoydalanishgatafsiyaetildi.

Tuzuvchi:


Taqrizchi:
“Neft va gaz konlarini ishga tushirish va
ulardan foydalanish ” kafedrasi muduri: ________________________

KIRISH
O’zbekiston Respublikasining neft va gaz sanoati 100 yildan ortiq boy tarixga ega. Chuqurligi bir necha metr bo’lgan quduqlardan chelaklar bilan neft olishdan tortib, zamonaviy eng ilg`or usullar yordamida neft va gaz qazib chiqarishgacha bo’lgan davrda Respublikamizning neft va gaz sohasidagi fani va texnikasi katta yo’lni bosib o’tdi.
Bu yuksalish yo’lini bosib o’tishda hamda neft va gaz sohasining yanada rivojlanishida "Neft va gaz qatlami fizikasi" fani alohida o’rin to’tadi. Bunda qatlamlarning to’zilishi, ularning asosiy fizik xossalari, qatlamlarni to’yintirib turgan gaz va suyuqliklarning fizik - kimyoviy xossalari, ularning harakatlanish davrida yuz beradigan jarayonlar, karbonsuvchillar qatlamlaridagi bosim va harorati o’zgarishi natijasida fazaviy o’tish jarayonlari, sirt taranglik kuchlarining suyuqliklarning harakatlanishiga ta'siri o’rganiladi. Shuningdek, konlarni ishlash davrida hosil bo’ladigan ishlatish usullari haqida umumiy tushunchalar, qatlamlarning neft va gaz bera olishlik koeffitsientini oshirish yo’llari haqidagi umumiy yo’nalishlar, hamda konlarni ishlatishda turli moddalardan foydalanish to’g`risida ma'lumotlar keltiriladi.
Yuqori malakaliy mutaxassislarni tayyorlashda, ularni davlat tilida tayyorlangan, kerakli o’quv vositalari, uslubiy ko’rsatmalar bilan ta’minlash katta omil bo’lib hisoblanadi.
Shularni hisobga olib, taqdim etigan uslubiy, ko’rsatma “Neft va gaz qatlam fizikasi” fani bo’yicha laboratoriya ishlarni bajarish tartibi bayon etilgan.
Uslubiy ko’rsatmada 16 ta tajriba keltirilgan bo’lib ular tog’ jinslarining granulometrik tartibi aniqlash, turli kollektorlarning absalyut o’tkazuvchanligini aniqlash, tog’ jinslarini karbonatliligini aniqlash, tog’ jinslarini issiqlik sig’imi va issiqlik o’tkazuvchanligini aniqlash, qatlam neftlarini qovushqoqligimi aniqlash, tabiiy gazni fizik xossalarini aniqlash.

№ 1-LABARATORIYA ISHI