«Mahalliy xomashyolar va ikkilamchi resurslar asosida innovatsion texnologiyalar»

1-guruh. Cu 
+1
 bo‘lgan birikmalari. Mis (1) oksidi Cu
2
O – qizil kristall. Mis 
(1) oksidi ammiakda ham oson eriydi. Bunda ammiakli komplekslar hosil bo‘ladi:
Cu
2
O +4NH
4
OH =2[Cu(NH
3
)
2
]OH+3H
2
O 
Mis (1) gidroksid (sariq rangli) beqaror, u parchalanib qizil rangli mis(I) oksid 
hosil qiladi:
2CuOH = Cu
2
O + H
2
O 
Galogenlar bilan CuCl, CuF hosil qiladi. Bu birikma yuqori konsentratsiyali 
kislotalarda eriydi.

---

291 
CuCl + HCl = H[CuCl
2
] 
Mis (I) uchun [Cu(NH
3
)
2
] 
+
turdagi ammiakatlar xos. Shu tufayli ko‘p mis (I) 
birikmalari ammiak eritmasida yaxshi eriydi. 
 2-guruh. Cu
+2
birikmalari. Mis (II) oksid, qora rangli amorf modda. 
Gazlarni adsorbsiya qila oladi. Mis (II)oksidi misning kislorod bilan ta’siridan 
olinadi.
2Cu + O
2
=2CuO 
Yuqori haroratda u parchalanib mis (I) oksidini hosil qiladi: 
4CuO = 2Cu
2
O + O
2
Mis (II) oksidni vodorod bilan qaytarilsa misga aylanadi:
H
2
+ CuO = Cu + H
2
O 
Misning (II) birikmalari ko‘pdan ko‘p kompleks birikmalar hosil qiladi:
CuCl
2
+ 4 NH
3
= [Cu(NH
3
)
4
] Cl
2 
Agar yangi olingan Cu(OH)
2
ga konsentrlangan ishqorlar qo‘shilsa, ko‘k 
rangli gidroksikupratlar hosil bo‘ladi: 
Cu(OH)
2
+2NaOH= Na
2
[Cu(OH)
4
]
Hosil bo‘lgan gidroksikupratlar oson parchalanadi va beqarordir. Mis(II) 
galogenidlari kislotalar eritmalarida galogen kup ratlar hosil qiladi:
CuCl
2
+HCl=H[CuCl
3
] CuCl
2
+2HCl=H
2
[CuCl
4
]