Mahalliy qon aylanishi buzilishlari

Tromboz

Tromboz- bu qon tomirlari ichki devorida, qonning o’z elementlaridan tashkil topgan konglomerat paydo bo’lishidir. Bu tomir devoriga yopishgan va qon tomirini qisman yoki butunlay bekitadigan bo’lishi mumkin.

Tromb tarkibida qanday elementkar ko’p bo’lishiga qarab qizil, oq, aralash tromblar farqlanadi.

Qizil

• Fibrin tolalari bilan mahkamlangan eritrotsitlar

Oq

• Trombotsit, leykotsitva zardob oqsillari

Aralash

• Oq va qizil tromb tarkibiy qismlaridan iborat

Etiologiyasi:

Tromboz kelib chiqishiga qon tomir devorini shikastlaydigan har xil kasalliklar sabab bo’ladi.

• Yallig’lanish bilan kechuvchi kasalliklar (revmatizm,brutselloz, sifilis).
• Gipertoniya , ishemiya, ateroskleroz kasalliklari
• Allergik jarayonlar

Patogenezi:

Tromboz patogenezida quyidagi asosiy patogenetik faktorlar ahamiyatga ega:
Qon tomir devorining shikastlanishi
Qondagi va tomir devoridagi qon ivishi va unga qarshilik qiluvchi sistemalar faolligining buzilishi
Qon oqimining sekinlashuvi va uning oqimining o’zgarishi

Tromb hosil bo’lish jarayonini shartli ravishda 2 fazaga bo’lish mumkin

Tromb hosil bo’lish jarayoni
Koagulyatsiya fazasi ( 3 bosqich)
Qon va to’qima tromboplastinining faollashuvi.
Tromboplastinning proteolitik fermentlari ta’sirida protrombindan trombin hosil bo’lishi
Fibrinogenning fibringa aylanishi
Hujayra fazasi
Trombotsitlarning tomirlarning shikastlangan intimasi yuzasiga cho’kishi va adgeziyasi, trombotsitlarning bir-biriga yopishib qolishi(agregatsiya)

Oqibati:

Trombozning oqibatlari har xil bo’lishi mumkin:

U biologik moslanish reaksiyasi sifatida qon oqishini to’xtatadi

Ammo, har xil kasalliklarda (ateroskleroz, endoarterit,diabet) tromb hosil bo’lishi,tromb hosil bo’lgan tomirlarda o’tkir qon aylanishini buzilishi natijasida og’ir oqibatlarga olib kelishi mumkin:

• Ishemiya
• Venoz ko’pqonlik
• Uzilgan trombning emboliya hosil qilishi