Mahalla fuqarolik jamiyati instituti sifatida

«Bosh strategik maqsadimiz o‘zgarmay qola-yotir — bu bozor iqtisodiga asoslangan ochiq demokratik davlat qurish, fuqarolik jamiyatining poydevorini yaratishdir».

Islom Karimov

Fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat barpo etish O‘zbekiston jamiyatini tubdan isloh qilish jarayonining strategik maqsadlaridan biridir. Bu ma’noda fuqarolik jamiyati O‘zbekistonning rivojlanish yo‘lini ko‘p jihatdan belgilaydigan ijtimoiy buyurtma hisoblanadi.

Hozirgi kunda ko‘pgina mamlakatlardagi siyosatshunos, huquqshunos, sotsiolog, faylasuf va jamiyatshunos olimlarning diqqat markazida turgan fuqarolik jamiyati muammosi O‘zbekiston uchun alohida dolzarb ahamiyat kasb etadi. Bunda respublikamizda fuqarolik jamiyatini qurish imkoniyatlari va buning o‘ziga xos jihatlari muhokama qilinadi.

Mamlakatda fuqarolik jamiyati tashabbuslarining uyg‘onishi ijo-biy o‘zgarishlar sodir bo‘lishiga umid qilish imkonini beradi Ayrim skeptiklar O‘zbekiston o‘z rivojlanishida G‘arb mamlakatlaridan ketgani va unda fuqarolik jamiyati mavjud emasligini qayd etgan bo‘lsalar-da, mamlakatimizda bunday jamiyatning shakllanayotganini ko‘rsatuvchi belgilar tobora yaqqol ko‘zga tashlanib bormoqsa.

Birinchidan, «fuqarolik jamiyati» va «siyosiy madaniyat» tushunchalari bir-biri bilan chambarchas bog‘liq: «Yuksak siyosiy madaniyatga erishish — fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat qurishning muhim va zarur shartlaridan biridir».

Ikkinchidan, hozirgi O‘zbekiston jamiyati ma’lum siyosiy mg yat darajasiga ega bo‘lgani tufayli, respublikada fuqarolik jamiyatining asosiy elementlari ham mavjud, deb aytish mumkin

Umuman olganda, fuqarolik jamiyati deganda, «davlatning tazyiqisiz, qonun doirasida vujudga kelgan muayyan kishilik hamjamiyatining ixtiyoriy o‘zini o‘zi uyushtirish shakli» tushuniladi. «Bu davlatga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘lanmagan, ammo mamlakat doirasida faoliyat ko‘rsatuvchi va hokimiyatga ta’sir etuvchi mustaqil jamoat, nohukumat tashkilotlarining majmuidir». YA’ni fuqarolik jamiyati davlat va shaxs o‘rtasida o‘ziga xos «vositachi»dir. Aynan fuqarolik jamiyatini shakllantirish respublikamizda amalga oshirilayotgan islohotlarnin; vazifalaridan biridir.

O‘zbekistonda hozirgi kunda to‘rt mingga yaqin nohukumat va jamoat tashkilotlari faoliyat ko‘rsatmoqda. Fuqarolik jamiyati birlashmalari orasida ikki avlod, ikki to‘lqin mavjud. Ulardan biri — sovet davrida o‘z faoliyatini boshlagan nohukumat tashkilotlari, ikkinchisi — bunday tashkilotlarning taxminan uchdan ikki qismi – mustaqilik davrida ish boshlagan nohukumat tashkilotlaridir.