Maftuna Eshdavlatova -kurs 405-guruh Mustaqil ish Periferik nutq apparatining tuzilishi va faoliyati

Maftuna Eshdavlatova 4-kurs 405-guruh 
Mustaqil ish
5 
yoki milkka tegishi va yaqinlashuvidan hosil bo’ladi va til oldi 
undoshlari deb yuritiladi.
Nutq a’zolari hosil qilgan to’siqdan havo oqimining portlab yoki 
sirg’alib titrab o’tishi – artikulyatsiya usulini ifodalaydi. Nutq 
a’zolarining tuzilishi va nutq tovushlarining artikulyasiyasi anatomik-
fiziologik aspektda o’rganiladi.
Fonetik birliklarning fizik tabiatiga tovushning balandligi kuchi, tembri, 
cho’ziqligi kiradi va ular fonetikaning fizik-akustik aspektida 
o’rganiladi.
Tovushning balandligi vaqt birligi ichidagi (masalan, 1 sekundda) 
tebranish miqdoriga bog’liq bo’ladi. Tebranish qancha ko’p bo’lsa 
tovush shuncha baland, kam bo’lsa past chiqadi. Tebranayotgan 
jismning, masalan – un paychalarining tinch holatdagi nuqtadan ikki 
qarama-qarshi tomonga bir marta borib kelishi bitta to’la tebranish 
hisoblanadi va bu bir gers deyiladi. Insonning eshitish qobiliyati 16 
gersdan (infratovush) 2000 gersga (ultratovush). Insonning eng past 
tovushi bas (40 gers), eng baland tovushi esa soprano (170 gers) 
deyiladi. Tovushning baland-pastligi melodikani, melodika esa gapning 
ifoda maqsadiga yoki emosionallikka ko’ra turlarini yuzaga keltiradi.
Nutq tovushlarining kuchi o’pkadan chiqayotgan havo oqimining 
qarshilik ko’rsatayotgan nutq organlariga kuch bilan urilishiga bog’liq. 
Bu kuchlanish qanchalik shiddatli bo’lsa tebranish darajasi shunchalik 
keng, tovush ham shuncha kuchli bo’ladi. tebranish kengligi (amplituda) 
qancha qisqa bo’lsa, tebranish ko’p va tez (ovoz ingichka va baland) 
amplituda uzun bo’lsa, tebranish kam va sekin (tovush yug’on va past) 

---