Маьруза №3 таъсир чизиқлари назарияси режа: таъсир чизиқлари ҳАҚида тушунча

2. ОДДИЙ БАЛКАЛАРДА ЗУРИҚИШЛАРНИНГ ТАЪСИР ЧИЗИҚЛАРИ
Агар иншоотга қўзғалувчи кучлар тизими қўйилган бўлса, уларни аввало ҳаракатланувчи бирлик куч (Р=1) таъсирига ҳисобланади.
Оддий балкаларга куч омилинилг таъсир чизиғини куриш учун бирлик кучни балканинг тегишли нўқталарига жойлаштириб, бизни кизиқтираётган миқдорнинг ўзгариш қонунини ифодаловчи тенглама тузилади ва унинг графиги чизилади.
Оддий балкаларда таянч реакцияларининг таъсир чизиқлари
Бирлик куч балка бўйлаб ҳаракатланганда, таянч реакцияларининг қай тарзда ўзгаришини кўриб чикамиз. Бирлик кучни шаклда кўрсатилганидек жойлаштирамиз (2.1-.расм).
R_а таянч реакциясини аниқлаш учун В таянчига нисбатан статиканинг мувозанат тенгламасини тузамиз

Демак, бирлик куч(Р=1) балка бўйлаб ҳаракатланса, R_а таянч реакциясининг ўзгариши тўғри чизик бўйлаб содир бўлади., Шаклга кўра х нолдан l гача ўзгаради. Тўғри чизиқни ўтказиш учун х га қийматлар берамиз:
х =0 бўлса R0=1;
х = 1 бўлса R_а = 0 бўлади.
Шу икки нуқта координаталари ёрдамида R_а таянч реакциясининг таъсир чизиғи қурилади (2.1- расм, а)

А таянчига нисбатан тузилган статиканинг мувозанат тенгламасидан Rb, реакцияси топилади:

Демак Rb таянч реакциясининг таъсир чизиғи ҳам тўғри чизиқ тенгламаси орқали курилар экан (2.1-расм, б).
R_a ва Rb таянч реакцияларининг таъсир чизиқлари мусбат ишорали бўлиб, ординаталари ўлчамсиз миқ-дордан иборатдир.
3. Икки консолли балка учун таянч реакциясининг таъсир чизиқлари
Икки консолли балка учун (2,2- расм) таянч реакция-ларининг таъсир чизикларини куриш оддий балка учун амалга оширилган усуллар ёрдамида бажарилади.
Масалан, балканинг чап таянч реакцияси R_a нинг таъсир чизиғини қуриш учун мувозанат тенгламасидан

.

Бу ерда х масофа қуйидаги тарзда ўзгаради:

Бу ординаталар ёрдамида қурилган R_a нинг таъсир чизиғи 2.2- расм, а, да ифодаланган. Rb таянч реакциясининг таъсир чизиғи ҳам шу тарзда чизилади (2.2, в- расм).

Демак, консолли балка таянч реакцияларининг таъсир чизиқлари оддий балка таянч реакцияларининг таъсир чизиғига асосланган бўлиб, асосий тўғри чизиқ консол учигача давом эттирилар экан.