Madaniyatshunoslik fani boshqa gumanitar fanlardan o‘ziga xos xusu-siyatlari bilan farq qiladi


VII-mavzu. Yevropa Uyg‘onish davri madaniyati



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/38
Sana28.05.2022
Hajmi2,09 Mb.
#613213
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   38
Bog'liq
madaniyatshunoslik-2

 
VII-mavzu. Yevropa Uyg‘onish davri madaniyati 
1. Yevropada Uyg‘onish davri madaniyati va uning asosiy xususiyatlari 
 
 
«Renessans» so‘zining ma’nosi O‘rta asr madaniyatidan voz kechish, antik 
(yunon-rim) madaniyat va san’at an’analariga qaytish, uning Uyg‘onishi davridir. Shu 
bilan birga, Renessans badiiy uslub hamdir. Ikki yarim asr davomida Italiyada va 
so‘ngra boshqa Yevropa mamlakatlari-da sezilarli o‘zgarishlar yuz berdi. Birinchi 
navbatda inson tafakkuri o‘z-gardi: odamlar koinotga, yerga, tabiatga o‘ziga boshqacha 
nuqtayi nazar bi-lan qaray boshladi. Oldingi maqsadlardan farqli o‘laroq boshqacha 
maq-sadlar paydo bo‘lib, ular san’atda ham o‘ziga xos ohangda tasvirlana bosh-ladi. 
Chunki bu davrga kelib dunyoqarashi ancha o‘zgargan edi. Ammo bu-ni tushunish 
oson kechmadi. Bunda, ayniqsa, O‘rta asr tafakkuri kishanla-ridan xalos bo‘lish lozim 
edi. Shu bois ham, inson endilikda antik mada-niyatning boy merosiga murojaat eta 
boshladi. «Uyg‘onish
»
atamasi XIX asrda ishlatila boshlangan bo‘lsa ham, bu 
jarayonlar ancha ilgari yuz berdi. Uni quyidagi kichik davrlarga bo‘lish mumkin: 
1.
Yuqori Uyg‘onish: XV asr oxiri – XVI asrning birinchi choragi. 
Uyg‘onish Italiyada asosan XIV-XVI, boshqa Yevropa mamlakatla-rida XV-
XVI asrlarni qamrab oladi.
Uyg‘onish madaniyatining shakllanishi, birinchi navbatda, o‘rta asr ma-
daniyatining chuqur inqiroziga javoban yuz berdi. Shu bois, Uyg‘onishning asosiy 
xususiyati bu antifeodal yo‘nalish kasb etganlik hamda dunyoviylik va 
ratsionalizmning diniylikdan ustuvorligidir. Dinning inqirozi ayni chog‘da O‘rta 
asr madaniyatining g‘oyaviy-siyosiy asosining ham inqi-rozini belgilab berdi. 
Shimoliy va O‘rta Italiyaning tog‘li hududlarida katta yer egaligi paydo bo‘lishiga 
sharoit bo‘lmagani bois, X-XI asrlardayoq bu yerlarda sha-harlar paydo bo‘lib, 
rivojlana boshladi. Bu esa jamiyatda savdogarlar, hu-narmandlar qatlamlari, ya’ni 
burjuaziya vakillari mavqeyining oshishiga olib keldi. Ular XIII asrdayoq feodallarga 


78 
qarshi kurashda Florensiya, Bolonya, Siena hududlarida siyosiy hokimiyatni qo‘lga 
olishga ulgurgan edilar. Bu esa, o‘z navbatida, kapitalizmning dastlabki belgilari

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish