Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

Xoja Ahmad Yassaviy portreti. 
Tasviriy san’at ustasi 
Sa’dullo Abdullayev
1993 
yili xalq e’tiborida bo‘lgan sufiy shoir Xoja Ahmad Yassaviy port
retini yaratilishi 
tarixini so‘zlab berdi:
“Bolaligimda oilamizda uning she’rlari ko‘p o‘qilardi. Portretda 
Xoja Ahmad Yassviy Buxorodagi Magoki Attor madrasasi fonida tasvirlangan, u shu 
madrasada tahsil olgan va shoir Hamadoniy uning us
tozi bo‘lgan edi. Bu asarning 
davomi bor edi, negaki men keyinchalik Samoniylar qabristoni fonida Hamadoniy 
portretini chizgan edim. S.Abdullayev Xoja Ahmad Yassaviy portretini sodda 
ranglarda tasvirladi. Shakl-shamoyil tasviriy vositalar bilan rassom uning xarakteri va 
ichki holatini ifodalab berdi
. Xoja Ahmad Yassaviy obrazida qo‘lida Qur’on ushlab 
turgan iymon-
e’tiqodli inson chizilgan.

---

135 
S.Abdullayev. “Xoja Ahmad Yassaviy”. 
1993 yil.
Hukmdor Amir Temur Shayx 
Ahmad Yassaviy, Shayx Xazrat 
Mahmud va Ibrohim Shayx kabi 
iymoni yuksak odamlarni juda 
hurmat qilgan. 
“Qozog‘iston ja
-
nubidagi 
Turkiston 
xududini 
musulmonlar ikkinchi Makka deb 
ataydilar, bu yerda o‘rta as
rlar 
me’morchiligining noyob durdonasi 
bo‘lgan Xoja Ahmad Yassaviy 
maqbarasi qad ko‘tarib turibdi. Bu 
maqbara Amir Temur ko‘rsatmasiga 
binoan 
qurildi. 
Uning 
moviy 
gumbazlarida 
quyosh 
nurlari 
jilvalanadi. Buyuk sufiy shoirga 
ehtirom 
sifatidagi 
bu 
ajoyib 
me’morchilik 
inshootini 
qurish 
uchun sohibqiron butun dunyodagi mashhur ustalar, me’morlar va quruvchilarni tak
lif 
qildi.
O‘rta asrlar me’morchiligi va madaniyati qudrati Xoja Ahmad Yassaviy 
qiyofasidagi zakovat quvvati va yuksakligiga mos keldi. Amir Temur Buxoro va 
Samarqandda me’morchilik san’atini rivojlanishi
ga boshchilik qilganligi uchun 
shuxrati olamga yoyildi. Uning farmoniga 
binoan ko‘plab yuksaklarga bo‘y cho‘zgan 
masjidlar, mad
rasa va maqbaralar, minoralar qurildi. Vaqtlar o‘tishi bilan Amir Temur 
yirik imperiya tashkil qildi, u fan va ilm markazi bo‘lib qoldi. Uning davrida quril
gan 
bog‘lar va hovuzlarning go‘zal
ligi ha
qida xorijiy elchilar yozib qoldirgan”
143
.
Rassom