Маданият назарияси ва методинаси



Download 13,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet245/249
Sana23.12.2022
Hajmi13,94 Mb.
#894618
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   249
Bog'liq
Жисмоний маданият назарияси ва методикаси II-жилд. Абдуллаев А

Кукрак мушаклари учуй маищларни бажаришда эыпибор бе-
рилишига оид билимлар. Кам х,аракатланиш ёки бир хилда бажа- 
риладиган касбий харакатлар кукрак мушакларининг кучини, 
шаклини узгариши, куриб к,олишига сабаб булади. Бунинг ол- 
дини олиш, кукрак мускулларининг кучини, шаклини caiyia6 
туриш учун эса статик мацщлар жуда зарур. Бу машкрарнинг 
кулайлиги шундаки, буларни бажариш учун х,еч к,андай мосла- 
ма зарур эмас, махсус жой хам талаб к,илинмайди.
Кукрак мушаклари учун статик холатда бажариладиган 
алохида махсус машкдар йук;. Бундай машкдар кул мушакла­
рини машк;и билан биргаликда бажарилади. Машкларни бажа­
ришда жисмоний юкламанинг каттароги кукрак мушакларига 
туширилишига эришиш зарур.
Тананинг орца мушаклари. Танамиз орк,асида энг катта му- 
шаклар rypyxw жойлашган. Бу мушаклар к,анчалик яхши ри- 
вожланган булса, инсоннинг к,адди-к;омати шунчалик чирой- 
ли куринади. Бу гурухга 
елканинг катта мушаги, трапецияси-
мон ва орцамтдаги узун мушак киради. Уларнинг хар бири 
муайян функцияларни бажаради. Масалан, елканинг катта 
мушаклари гурухи гавданинг юк,ори к,исмидаги барча харакат­
ларни бажаришда иштирок этади. Кутарилган кулни тушириш-
-
3 9 5
-


да, кулни орк,ага буришда кафтларни ичкари томонга айлан- 
тиришдек вазифаларни бажаради.
Трапециясимон 
мушак елкани юк,ори кутариш ва пастга ту- 
ширишда, бошни оркага букиш, айлантиришга ёрдам беради.
Узун мушаклар 
эгилиш, к,айрюшш, эшилиш хамда гавда- 
нинг буклаш, эгилиш \аракатларида иштирок этади. Елкани 
катта мушакларини ривожлантириш билан белни хилма-хил 
жарохатлардан саклаш ва турли касалликларга йуликишни ол- 
дини олади. Бу максадда муайян машкларни бажариб юриш 
фойда келтиради.
Корин мушаклари учун маищлар. 
Корин мушакларининг 
яхши ривожланмаганлиги асримиз касаллиги. Х,али 30 ёшга 
етмаганлар х,ам к,орин «солиш», осилиб турадиган к,оринга эгалар 
Каторидан жой олмокдалар ва уларнинг сони тобора ортиб бор- 
мокда.
Кучли, ривожланган к,орин мускуллари к,орин бушлигида 
босимни маълум даражада сак^аб туради ва саломатликка хиз- 
мат килади. Корин мушакларини яхши ривожланганлиги к,орин 
бушлиш аъзояарнинг пастга сурилишига йул куймайди, улар 
фаолиятини бузилишини олдини олади, кдвди-к,оматга кури- 
ниш беради, кийим бошни ярашиб туришига сабаб булади.
Кррин пресен 
- мушакларининг инсон организмидаги урни 
бекиёс: улар ички органларни химоя килади, ички органларни 
бевак^т узининг «гушангаси» - белгилаб жойлаштирилган жой- 
ни ташлаб кеташига йул куймайди, нафас олишди иштирок этади.
Корин пресс мушаклари учун машкдар факат инсонни кад­
ди-томата ни келишган чиройли килишдан таищари ички орган­
ларни узига хос массажини йулга КУВДИ - уларни фаолиятини 
стимуллайди, табиий мушак корсетини юзага келтиради, йугон 
ичакни кискаришини (перистальтикаси)ни яхшилайди.
Корин пресс мушаклари юриш, сонни баланд кутариб жой- 
идан жилмай юриш, югуриш, сакраш, оёкни ёки гавдани кута­
риш, турли хилда турник ва брусьяда чайкалиш (махлар) лар- 
да, эшкак эшиш, чангида юриш, конькида учиш машк,ларп 
оркали ривожл антирилади.
Корин мушаклари буш ривожланган кишилар статик ма- 
шкдарни бажара олмайдилар. Шунинг учун бундай кишилар 
Корин мушакларини ривожлантириш учун шутулланишни ди­
-
3 9 6
-


намик машкларни бажариш билан бошлаши керак.
Бунинг учун турникка осилиб оёкдарни гавдага нисбатан 90° 
га кутариб ушлаб туриш жуда фойдали. Статик машкдарни бажа- 
рилиши кориндаги ёг катламини сингишини тезлаштиради.
Оёц мушаклари учун манлупр. 
Х,унар ва касбий фаолият 
давомида оёк, мушаклари белгиланган вазифаларни бажаради. 
Улар боища мушакларга Караганда куп иш бажаради. Инсон 
оёк, мушакларининг соглом булишига жуда хам мухтож. Одат- 
да биз оёкдаримиз мушакларига етарлича эътабор бермаслиги- 
миз туфайли уларни муддатдан аввал уз функциясини пасайи- 
шига сабабчи буламиз.
Хулоса кдлиб шуни таъкидлаш лозимки касб- хунар сохиб 
лари ук,увчи галаба ёшлар жисмоний маданияти соЕгсомлашти- 
риш машгулотларидан максадли фойдаланишни, харакатлар- 
нинг хиллари, уларнинг мазмуни, амалда улардан тан - сгодат- 
лиги ёки касбий фаолиятида фойдаланишга оид бошлангич 
билимларга эга булиши давр талабидир.
Касб хунар тайргарлиги давомида мехнат фаолиятида амалга 
ошириладиган харакатни йули, унинг сурати, ритми, ошши, 
давомийлиги, тезлиги- (харакатни бажаришга сарфланадиган 
вак,ти), тананинг фазодаги холати, позаси, хар кандай харакат­
ни бажаришдан олдинги (дастлаки) холатининг амалий ахами- 
ятини билиш мухим ахамиятга эга.
Касбий фаолият (харакатни бажариш) учун организмни 
тайёрлаш(разминка), организмни ишга киришиб кетиши, кас- 
би-хунарига оид харакатлар, уларни такомиллаштириш, «олий 
тартибдаги харакат» мадоми даражасида(махорат)ги амалий 
малака ва касбий куникмаларни эгаллаш лозим булади.
Олий укув юртлари, касб - хунар коллежларининг жисмо­
ний маданият фани буйича ДТС ва жисмоний тарбия жараёни 
учун мулжалланган Давлат дастури материалларини касбий 
амалий тайёргарлик нуктаи назаридан кдйта куриб чик,иш ва 
уни такомиллаштириш давр талабидир.
Кол аверса, касб - хунарга- йуналтирилган харакатлар, улар­
нинг классификацияси, амалмётга тадбик, этилишига кура фун- 
даментал назарий билимлар ва амалий малакалар банкини яра- 
тиш билан жисмонан баркамол авлодни касбий амалий тайёр- 
гарлиги муаммолар ижобий хал килиниши мумкин. Шунга
-
3 9 7
-


кура мамлакатимиз таълим тизимидаги касбий амалий жисмо­
ний тайёргарлик жараёни талаба ёшларни уз сохаси буйича касби 
назарий билимлари ва амалий малакаларининг янада такомил­
лаштириш давлат буюртмасидир.
М авзу буйича тестлар 
1. Педагогик маданият
A. Бу мантилий маълумот (билимлар мажмуи), узининг 
мазмунига кура кенг ва узига хос категориядир
B. Ишлаб бермок,, етиштирмок,, тарбиялаш, маълумот, ри- 
вожланиш, к,адрлаш, маълумот бериш деб тушунилади
C. Жисоний маданият ук^пувчиси, тарбиячиси ва узстоз- 
нинг узини тугиши ва бонща хислатлари
Д. Мамлакатимизнинг таълим тизимида тавсия кдгшнган 
касбий маданият
Е. Барча жавоблар тугри
2. Педагог шахсининг махсус добилиятлари ва узига хос 
хусуснятлари
A. Ишбилармонлигига оид сифатлари (виждонлиги, фаол­
лиги, мулок,атга кириша олиши, сузини устидан ч и киши).
B. Рефлексивлик сифатлари (тартиблилиги, хипчалиги, узи- 
ни-узи танцидга ола билувчанлиги, дунёк;а рашининг кенгли- 
ги, ик;тидори).
C. Коммуникативлик сифати (эътиборлилиги, халоллиги, 
уз касбининг эгаси эканлиги, боси*ушги, талабчанлиги, ода- 
мохунлиги).
Е. Эмпативлик сифатлари (инсонпарварлиги, узаро бир- 
бирини тушуниши, кунглининг кенглиги, кунглини «овлай» 
билиши, катъиятлилиги, куюнчаклиги ва нозик кочиримларга 
устал иги).
3. Харакат махорати
A. Тежамлм харакатлар мажмуи, ижросида орпщча зурик,- 
ишларни сезилмаслиги
B. Ижтимоий хаётда дуч келадиган касб-хунарга оид хара- 
катларни такомиллашганлиги
-
3 9 8
-


С. 
Касбий \аракатларнинг ижро махрратининг даражасини 
ю^орилиги
Д. Жисмоний-касбий юкламалар катта узгариш ёки мосла- 
шувлар к,илмай, яъни ривожл антирувчи самарани бермай куй- 
ганлиги
Е. Барча жавоблар тугри
4 . 
Касбга йуналгирнлган ^араш ларнн машк, килиш ва улар- 
га оид махсус яазарий билимлгарни беришнимг асосий йуналиш- 
лари
A. Умумий жисмоний тайёргарлик (УЖТ) жараёни
B. Касб-^унар жисмоний тайёргарлиги (КХ.ЖТ) жараёни
C. «Спорт тайёргарлиги» жараёни
Д. «Оммавий кунгилли спорт» (ОКС)нинг максадли ма- 
пнулотлари
Е. Барча жавоблар тугри
Мазо pair саволлари
1. Касбий амалий жисмоний тайёргарлик
2. Жисмоний маданият фани ук,итувчисининг педагогик 
маданияти
3. Жисмоний маданият бакалавра маданиятининг тузили­
ши ва мазмуни.
4. Жисмоний маданият бакалаврининг педагогик мадани­
яти ва унинг тузилиши
5. Касб, хунар со^ибининг махорати
6. Касбга йуналтирилган ^аракатларнинг за^ирасива уларга 
оид назарий билимлар
-

Download 13,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   241   242   243   244   245   246   247   248   249




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish