M. Y. Ayupova

Birinchi bosqichda 
m ashqlar logoped bilan birgalikdagi nutq va aks 
ettirilgan nutqni tarbiyalash uchun maxsus ishlar olib boriladi.
Ikkinchi bosqichda 
bolalar rasmlarni savollar asosida t a ’riflab berish, 
berilgan mavzuga oid yoki seriyali rasm lar asosida mustaqil hikoya tuzish, 
logoped o ‘qib bergan hikoyani qayta hikoya qilib berishga o ‘rgatib boriladi.
U chinchi, 
yakunlovchi bosqichda bolalarga egallagan m alakalarini 
o ‘yin, suhbat, m ashg'ulot va boshqa bolalar hayotiy daqiqalarida do'stlari, 
te n g d o sh la ri va k a tta la r b ila n m u lo q o t d av o m id a m u stah k am lash
im koniyati tak lif etiladi.
N.A. Vlasova va Ye.F. Rau metodikasi asosini bolalar mustaqil nutqini 
turli darajalari tashkil etadi. U zoq vaqtlar m obaynida berilgan m etodika 
duduqlanuvchi bolalar bilan olib boriladigan logopedik ishlar m etodikasi 
om m aviy usullardan biri b o 'lib hisoblanib kelinardi. H ozirgi k u nd a 
l o g o p e d la r m a z k u r m e to d ik a n in g a y rim t a r k ib iy q i s m la r id a n
foydalanm oqda.
N.A.Chevelyova qo'l faloliyati jarayonida duduqlanuvchi bolalar bilan 
olib boriladigan korreksion ishlarning o'ziga xos tizim ini tak lif etadi. 
M uallif psixologik konseptsiyadan kelib chiqib, bolaning bog'langan 
nutqini vaziyatli nutqdan mustaqil nutqqa o'tish yo'li bilan rivojlantirishni 
taklif etadi. S hundan kelib chiqib, u nutqni quyidagi shakllarini farqlaydi:
1. Kuzatuvchi nutq.
2. Yakunlovchi nutq.
3. Am alga oshiruvchi nutq.
Bolalarda duduqlanishning b artaraf etishning 5 bosqichi farqlanadi:
T a y y o r lo v b o s q ic h i. 
A sosiy m a q s a d — b o la la rg a x u lq - a tv o r
ko'nikm alarini o'rgatish, logopedning k o 'p bo'lm agan, m antiqiy to 'g 'ri 
nutqini eshitishga o'rgatish, bolaning o 'zini nutqini esa cheklab qo'yish.
Kuzatuvchi nutq 
— bu bosqichda bolalar bajarayotgan harakatlari 
bilan birgalikdagi nutqi tushuniladi.