M uxtor xudo yq ulov jurnalistikaga

Universal nashriyotlar. 
Bu tipdagi nashriyotlarda ijtimoiy 
hayotning turli sohalariga oid kitoblar chiqariladi. Turli ijtimoiy-siyosiy, 
adabiy-badiiy 
kitoblar nashr 
etayotgan 
“Sharq” 
nashriyot-matbaa 
aksiyadorlik kompaniyasi bunga yaqqol misol b o ia oladi. Shuningdek, 
Q oraqalpogiston davlat nashriyoti hamda ayrim xususiy nashriyotlar ham 
universal xususiyatga ega.
2.
Ixiisoslashtiriigan nashriyotlar. 
Bu turdagi nashriyotlar ijtimoiy, 
madaniy-ma’naviy hayotning muhim bir sohasiga bag‘ishlangan kitoblami 
nashr etadi. Bunga misol qilib, turli ijtimoiy-siyosiy sohadagi kitoblar 
nashr etiladigan “0 ‘zbekiston”, adabiy-badiiy asarlar nashr etishga 
m oijallangan G ‘afur G ‘ulom nomidagi badiiy adabiyot va san’at 
nashriyoti, darsliklar va ta’lim-tarbiyaga doir asarlar bosiladigan 
“O'qituvchi", ilmiy asarlar nashr etishga qaratilgan “Fan”, turli ijtimoiy 
mavzulardagi kitoblar chop etiladigan “Mehnat”, m a’naviy xususiyatga 
ega b o ig a n asarlar uchun tuzilgan “M a’naviyat”, bolalar va yoshlar uchun 
asarlar bosiladigan “C h o ip o n” va boshqa nashriyotlami ko‘rsatish 
mumkin.
3. 
Tarmoq nashriyotlari. 
Bu turdagi nashriyotlarga biror tarmoq 
sohasiga doir kitoblar nashr etuvchi nashriyotlar kiradi.
Nashriyotlar, shuningdek, markaziy va mahalliy viloyat va ayrim 
muassasa nashriyotlari ham b o iish i mumkin. Masalan, Qashqadaryo 
viloyatida 
faoliyat 
ko'rsatavotgan 
“N a sa f’ 
va 
Toshkent 
davlat 
umversitetiga qarashli “Universitet” nashriyoti va boshqalar.
Nashriyotlarning ichki tuzilishi gazeta va jurnallar tahririyatiga 
o^xshab ketadi. Nashriyot ishlarini uning direktori boshqaradi, bosh 
muharrir va uning o ‘rinbosarlari esa nashr etilayotgan kitobning mazmuniy 
y o ‘nalishi va sifati uchun m as’ul hisoblanadilar. Nashriyotlarda m aium
sohalar bo'yicha tahririyatlar va ishlab chiqarish, ta’minot boiim lari 
mavjud b oiadi.
Kitob nashriyotlarining ishi m aiu m reja asosida tashkil etiladi. Har 
bir nashriyot o ‘z faoliyatida uch xil reja:
94

---

1. Yaqin yillar rejasi;
2. Tabrir rejasi;
3. Nashr rejasi bilan ish ko‘radi. Bozor lqtisodiyotiga asoslangan 
hozirgi davrda nashriyotlarning iqtisodiy - ta’minot, o £z-o‘zini qoplash 
masalalari muhim ahamiyatga ega. Hozirgi davrda nashriyotlarda kitoblar 
davlat - byudjet y o ii, nashriyotlarning x o ‘jalik hisobi asosidagi mablag’i 
va homiylik asosida toMangan mablag‘lar asosida nashr etilishi mumkin. 
Nashr etilgan kitoblarni sotish, reklama qilish ham muhim ahamiyat kasb 
etadi.
Respublikamizda kitob nashriyotlari ishlari tobora rivojlanib, jahon 
andozalari darajasiga o ‘sib bormoqda. Bugungi kunda respublikamizda 
122 ta g\nashriyot faoliyat olib bormoqda.
Kitob 
nashriyotlarida 
ishlash, 
garchi, 
gazeta 
va 
jurnallar 
tahririyatlarida ishlashga o ‘xshab ketsa-da, jurnalist (muharrir)dan har 
taraflama chuqur bilim, malaka, uslubiy tahrir ustaligini talab qiladi.