M tojiyev, I. Nigmatov

binolar, muhandislik kommunikatsiyalari va uy-joylarning yem irilishiga
olib kelishi mumkin b o ig a n yoki olib kelgan sizot suvlar miqdorining
ortishi;
suv manbalari va suv olish joylarining zararli moddalar bilan
ifloslanishi oqibatida ichim lik suvining keskin yetishm asligi.
Hozirgi vaqtda Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BM T) b o ‘yicha
favqulodda vaziyatlar tavsifiga yana qo‘shim cha qilib: a) ijtim oiy-siyosiy
tavsifdagi FV; b) harbiy tavsifdagi FVni kiritish mumkin.
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar M ahkamasining qaroriga k o ‘ra
bizning mintaqada 7 xil FV turlari tasdiqlangan:
1. Zilzilalar, yer surilishi.
2. Sel, suv toshqinlari va boshqalar.
3. K im yoviy xavfli obyektlarda avariya va halokatlar (o ‘tkir zaharli
moddalarning ajralib chiqishi).
4. Portlash va y on g‘in xavfi mavjud obyektlardagi avariya va
halokatlar.
5. T em iryoi va boshqa transport vositalarida tashish paytidagi avariya
va halokatlar.
6. X avfli epidem iyalam ing tarqalishi.
7. R adiofaol manbalardagi avariyalar.
5.3. Favqulodda vaziyat tavsifi
Har qanday favqulodda vaziyatlar 8 ta k o ‘rsatkich b o ‘yicha aniqlanadi:
1. Favqulodda vaziyatning nom lanishi (F V ni ta’rifi).
2. FV ning m ohiyati (mazmuni).
3. FV ning sabablari.
4. FVning shikastlovchi omillari.
5. FV da qaltislikni oshiruvchi omillar.
6. FVni oldindan bilish m um kinligi (m onitoring, bashorat, ogohlanti­
rish, yumshatish).
75

---

7. FVni bartaraf qiiish (falokatdan qutqarish va boshqa kechiktirib
b o ‘lmaydigan ishlarni bajarish).
8. M oddiy zarami aniqlash (bevosita va bilvosita).