М. Субанова, Г. Жамангулова биология

Биологияни ўқитиш жараёнида қўлланилувчи ўқитишнинг
айрим усуллари ва стратегиялари
Мустақил ишлаш технологияси
Кўрсатилган технологияда ўқув иш-ҳаракати ҳеч кимнинг аралашу-
висиз мустақил бажарилади.
Бу технологиянинг асосий шарти:
1. Таниб – билиш вазифасининг бажарилиши ёки муаммони ечиш за-
руряти бўлиши керак. Бошқача айтганда, мотивациявий ҳаракатнинг пай-
до бўлиши. Масалани ҳал этишга ҳаракат, фикрлаш ақлий ҳаракатининг 
мустаҳкам аҳволда бўлиши.

---

36
2. Ишни мустақил олиб боришда қизиқувчанликнинг пайдо бўлиши.
3. Ишнинг аниқ натижалилиги.
Мустақил ишлашнинг босқичлари:
1-қадам. Ишнинг мақсадини аниқлаш.
2-қадам. Таниб-билиш вазифасини аниқлаштириш.
3-қадам. Ишнинг бажаришни режалаштириш.
4-қадам . Ишнинг мазмунига мос ҳаракат йўлини топиш.
5-қадам. Ишни амалга ошириши ва уни баҳолаш.
Мустақил ишлаш технологиясига қуйидагилар киради: жадвал-син-
тез стратегияси, борт журнали стратегияси, ўнг-тескари қизиқарли усу-
ли, икки қисмли кундалик в.б.
Борт журнали стратегияси
Бу стратегияни қўлланганда ўқувчилар материал билан танишиш 
олдидан ўз олдига қуйидагидек савол қўйишади:
* Ушбу мавзу бўйича нимани биламан?
* Нимани ўрганишим керак?
* Нима учун?
Борт журнали жадвали:
Ўқувчининг исми, фамилияси ------------------------------------------------
Мавзуси ---------------------------------------------------------------------------
Санаси -----------------------------------------------------------------------------
Ишни бажаришга кетган вақт --------------------- ----------------------------
Маълумотдаги жумбоқли тушунчалар
Тушунарли жадвал ҳолида
тасвирлаш
Борт журнали жадвалини қўллаш системаси
Ўқитувчи борт журнали билан ишлашни қуйидагича тушунтиради:
1. 7 – 10 минут матннинг мазмуни бўйича маълумот беради.
2. Ўқувчилар 7–10 минут бортли журнал билан ишлашади. Бунда 
жум боқ ли тушунчалар, расмлар, схемалар белгиланади.

---

37
3. 5–8 минут, гуруҳда ёки икки-иккидан бўлиб, журналдаги маълу-
мот мазмунини муҳокама қилишади.
4. Ўқитувчи тушунарсиз саволларга тўхталади ва мазмунли бажа-
рилган ишга баҳо беради.
5. Бундан кейинги саволга яраша ўқитувчи матннинг мазмуни бўйича 
маълумот бериб кейин юқоридаги тартибда журнал билан ишлашади.