M s h. N u r m a t o V a, s h. T. H a s a n o V a rasm, buyum yasash va tasviriy faoliyatga


XI.  1.  QURISH-YASASH  VA  UNING  BOLALAR



Download 4,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/63
Sana30.12.2021
Hajmi4,97 Mb.
#92795
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   63
Bog'liq
Rasm buyumlar yasash va tasviriy faoliyat metodikasi. Nurmatova M.SH

XI.  1.  QURISH-YASASH  VA  UNING  BOLALAR 
TARBIYASIDA  TUTGAN  0 ‘RNI
«Qurish-yasash»  lotin  tilidan  olingan bo‘lib,  turli  predmetlami, 
qism  va  elementlarni  m a’lum  bir  holatga  keltirish,  degan  m a’noni 
bildiradi.  Bolalarni  qurish-yasashida  qurilish  materiallaridan,  qo- 
g‘ozdan,  karton,  daraxt  va  boshqa  materiallardan  turli  xil  o ‘yin- 
choqlar  yasash  o'rgatiladi.  0 ‘z  xarakteriga  ko‘ra  bolalar  qurish-
144


yasashi  ko‘pincha  tasviriy  va  o ‘yin  faoliyati  bilan  o ‘xshashdir,  bn 
tevarak-atrofda  aks  etadi.  Bolalarning  yasagan  narsalari  asosan 
amaliyotda  ishlatiladi.  Masalan,  o'yinlar,  archani  yasatish  uchun, 
onalarga sovg‘a uchun.
Qurish-yasash faoliyati  — amaliy faoliyat bo‘lib,  oldindan belgi- 
langan,  biror  maqsadga  qaratilgan  real  voqelikdir.  Qurish-yasash 
faoliyatiga  o‘rgatish jarayonida  bolalarda  aqliy,  axloqiy,  estetik  va 
mehnat  tarbiyasi  yanada  shakllanib  boradi  hamda  ularda  tevarak- 
atrofdagi  predmetlarni  tahlil  qilish  ko‘nikmasi,  mustaqil  flkrlash, 
badiiy  did,  shaxsning  irodaviy  sifatlaridan  (maqsadga  intilish, 
qat’iylik va  hokazo)  tarkib  topa  boshlaydi,  bularning  barchasi  bo­
lalarni  maktabda  o'qishga  tayyorlaydi.
Qurish-yasash  materiallarining  turlari.  Maktabgacha  tarbiya 
muassasalarida  bolalarga  qurish-yasash  faoliyatini  o'rgatishda 
qurilish  materiali,  konstruktor,  qog‘ozdan,  tabiatdagi,  tashlandiq 
materiallardan  va  boshqalardan  foydalaniladi.  Materialning  turi 
qurish-yasash  turini  aniqlab  beradi.
Qurilish  materiali  mayda  va  yirik  geometrik  figuralardan 
(kub,  silindr,  prizma  va  hokazo)  iborat.  Mashg'ulotlarda  quri­
lish  materiallaridan,  turli  xil  mayda  to ‘plamlardan  foydalaniladi. 
Masalan,  M.P. Agapovning №  2,  3,  4,  5,  6,  7  mazmunli to‘plamlar: 
«Kosmodrom»,  «Temir  yo‘l  vokzali»  va  boshqalar.  Mash- 
g‘ulot  paytida  materiallar  ko‘p  bo‘lishi  kerak.  Tarbiyachi  qurilish 
materiallaridan  qurish-yasash  faoliyatini  tashkil  etayotgan  odam, 
hayvon,  o ‘simlik  va  transportni  ifodalovchi  mayda  o ‘yinchoqlarni 
tanlashi  maqsadga muvofiqdir.
Maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalar  tevarak-atrofdagi  aniq 
narsalarni,  ya’ni  quyon  uchun  uy,  mashinalar  va  yoMovchilar  uc­
hun  ko‘prik  yasaydilar.  0 ‘yinchoqlarni  qurish-yasashda  ishlatish 
katta  ahamiyatga  ega,  o ‘yin  faoliyatining  rivojlanishiga  katta  ta ’sir 
ko‘rsatadi.  Qurilish  materiallari  m a’lum  bir javonlarda,  tartib  bi­
lan  saqlanadi.
Konstruktorlar.  Katta  maktabgacha  yoshdagi  bolalar  mash- 
g‘ulotdan  tashqari konstruktorlardan  (taxtali,  plastmassa,  metall va 
keramika)  foydalanadilar.  Bu  to‘plamar orqali  turli konstruksiyalar 
yasash  mumkin.  Tarbiyachi  rahbarligida  bolalar  oddiy  birlashti- 
rish  usulidan  suratlar  bo‘yicha  turli  xil  harakatli  konstruksiyalar 
yasaydilar.  Asosiy  diqqat  bolalarda  m a’lum  qismlarini  birlashtirish
145


malakalarini  shakllantirishga  qaratiladi.  Bunda bolalar  qo‘llarining 
muskullari  ishtirok  etadi,  bu  yoshda  qo‘l  muskullari  hali  yaxshi 
rivojlanmagan  bo‘ladi.  Tarbiyachi  aw al  konstruktor  yig‘ishning 
metodik ko‘rsatmalarini  o‘rganadi.  Tarbiyachi rahbarligida qurilish 
materiali va  konstruktorlar bolalarga  ketma-ket beriladi.
Katta  maktabgacha  yoshdagi  bolalar  mashg‘ulotdan  tashqari 
vaqtda  turli  xil  konstaiktorlardan:  yog‘ochli,  platmassali  va  me- 
talldan  tayyorlangan  konstruktorlardan  foydalanadilar.  Bolalar  bu 
to ‘plamlar yordamida  detallarning joylashtirilishi  ancha  murakkab 
bo'lgan  qurilmalar  yasaydilar.  Tarbiyachi  rahbarligi  ostida  bola­
lar  yangi  birlashtirish  yo‘llarini  va  turli  xil  xarakterdagi  konstruk- 
siyalarni  rasmga,  chizmaga  qarab  yaratishga  o ‘rganadilar.  Bu  ish- 
lami  bolalarga  taklif etishdan  oldin,  tarbiyachining  o‘zi  bu  kons­
truktorlar,  ularga  berilgan  metodik  ko‘rsatmalar  bilan  yaxshilab 
tanishib,  o‘rganib  chiqishi  zarur.  Bolalarga  qurilish  materiallari  va 
konstruktorlar to‘plami  hammasi birdaniga  berilmaydi,  balki  asta- 
sekin,  ketma-ket bolalarning  o‘zlashtirishlariga  qarab  beriladi.
Birinchi  va  ikkinchi  kichik  guruhlarda  qurish-yasashga  o ‘rga- 
tishning vazifalari.

Download 4,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish