M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

Transport omilining roli
. Mamlakatimizning turistik 
transport infratuzilmasi yuksalib, sohaning yurtimiz iqtisodiy 
taraqqiyotiga qo`shayotgan hissasi yildan-yilga ortib bormoqda. 
Prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida mamlakatimizda 
xalqaro turizm bilan birga, ichki turizm ham izchil rivojlanmoqda. 
Sayyohlik turagentlari orqali turlari tashkil etish, orqali xorijdan 
ko`plab sayyohlarni jalb etmoqda. 
Davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan, mamlakatimizda sayyohlik 
sohasini rivojlantirishga qaratilayotgan alohida e`tibor samarasida 
yurtimizning barcha hududlarida, jumladan, O`zbekistonning asosiy 
turistik markaz shaharlari Buxoro, Samarqand, Xiva va 
Toshkentlarda ham sayyohlikning barcha yo`nalishlari jadal 
rivojlanib, transport infratuzilmasiga bo`lgan e`tibor yildan-yilga 
yaxshilanmoqda.
Bunga, 
eng 
avvalo, 
tarkibiy 
qayta 
o`zgartirishlarni 
chuqurlashtirish, ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, texnik va 
texnologik 
jihatdan 
yangilashni 
jadallashtirish 
hisobiga 
erishilayapti, desak, ayni haqiqatni aytgan bo`lamiz. 
Yo`l-transport va kommunikastiya infratuzilmasining jadal 
taraqqiyoti bunga yaqqol misol bo`la oladi. 

---

183 
Transport 
infratuzilmasini 
tasniflash 
jarayonida 
BTT 
(UNWTO) Butunjahon turistik tashkiloti turizm maqsadlarida 
qo`llaniladigan transportni uch turga klassifikatsiyalaydi: 

quruqlikda harakatlanuvchi; 

suv; 

havo transportlari. 
Quruqlikda harakatlanish vositalaridan turizm maqsadlarida 
ko`proq avtomobil va temiryo`l transportlaridan foydalanish maqbul 
hisoblanadi. Avtomobil transporti turizmda keng foydalaniladi. 
Chunki u turistlarni ―Eshikdan eshikkacha‖ eltib qo`yishni 
ta`minlaydi. Ushbu maqsadlarda muntazam yo`lovchi tashish uchun 
reys avtobuslari va nomuntazam – turistik korxonaning xususiy 
transporti va turistning shaxsiy transporti qo`llaniladi. 
Temir yo`l transporti o`rta masofalarga turistlarni maqbul 
narxlarda tez va qulay sharoitda yetib borishlarini ta`minlaydi. 
Alohida hollarda temiryo`l transporti turistik sayohat maqsadlarida 
ham foydalanishi mumkin. 
Suv transporti vositalari orasida suv osti (ekskursiya suv osti 
qayiqlari) va suv usti (teploxodlar, sayohat kemalari, dengiz 
paromlari, sayr kemalari, yaxtalar, katerlar) transportlari farqlanadi. 
Turizmda suv transporti vositalari ta`minoti bilan bog`liq masalalari 
asosan dengiz va daryoda turistik maqsadlarda muntazam va 
nomuntazam yo`lovchi tashish misolida qarab chiqiladi. 
Umuman olganda, transport davlatning eng asosiy iqdisodiy 
negizi bo`lib, aholini uzog`ini yaqin qiluvchi vositadir. Transport 
yo`llarisiz, avtomobilsiz, temir yo`llarsiz va aviatrasportsiz 
mamlakatni iqtisodiyotini yaxshilab bo`lmaydi. Hozirgi davrda, 
ko`plab rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiyot transport vositalar 
orqali erishilyapti.