M. R. Tursunova xalqaro menejment

Отформатировано: Шрифт: 14 пт, полужирный
Отформатировано
...
Отформатировано
...
8 

---

yaxshi tasavvur qilish mumkin. 
Hozirgi vujudga kelgan vaziyatda butun dunyoda firmalarni xalqaro 
boshqarish bo’yicha menejerlarga talab oshib bormoqda. Shuningdek, agar bir 
necha yil ilgari tashqi iqtisodiy faoliyat bilan faqat yirik kompaniyalargina 
shug’ullanadi degan fikr mavjud bo’lgan bo’lsa, bugungi kunda hatto kichikroq 
firmaning zamonaviy rahbar-menejeri uchun ham uning milliy ko’lamdagi 
faoliyatining predmetlarini bilish endi yetarli emas. Jahon iqtisodiyoti jadal 
rivojlanib borayotgan xalqaro iqtisodiy munosabatlarning globallashuvi (jahon 
iqtisodiyotining bir butun yagona o’zaro bog’liq tizim sifatida amal qilish 
jarayoni) va erkinlashtirilishi ta’siriga bog’liq bo’lgan zamonaviy sharoitda 
xo’jalik faoliyatining baynalmillashuvi butun jahonda har bir menejerning kasbiy 
tayyorgarligiga yangi talablar qo’ymoqda. Ishlab chiqarish, sotish va ta’minlash 
bozorlari davlat chegaralaridan hatlab o’tmoqda. Iste’molchi uchun mahsulot 
ishlab chiqaruvchi aniq firma, u joylashgan mamlakatga qaraganda ko’proq 
ahamiyatga ega bo’lmoqda. Firmaning samarali faoliyat ko’rsatishi uchun rahbar 
o’z firmasining bevosita iqtisodiy muhitini bilish bilan bir qatorda jahon 
bozoridagi ahvoldan ham xabardor bo’lishi zarur. Informatika, axborot 
texnologiyalari va transport vositalari sohasidagi yutuqlar davlatlar o’rtasidagi 
masofalarni qisqartirmoqda. Shuning uchun menejer firmaning ichki va tashqi 
iqtisodiy aloqalarining zamonaviy shakllari, ularning birlashuvi haqidagi 
bilimlarga ega bo’lishi va o’z firmasi faoliyatining samaradorligini oshirish 
uchun ulardan to’g’ri foydalana olishi kerak. 
Global ko’lamli mutaxassislar tashqi iqtisodiy faoliyat sohasi bilan 
shug’ullanayotgan firmalar uchun ham zarur hisoblanadi. O’zbekistonda xo’jalik 
sub’yektlari tashqi iqtisodiy faoliyatining kengayishi va MDH mamlakatlari 
kompaniyalari bilan qo’shma korxonalar tashkil qilishga qiziqishning kuchayishi 
natijasida global menejer mentalitetiga ega rahbarlarga ko’proq ehtiyoj vujudga 
kelmoqda. Bunday rahbar firmaning faoliyati qiyinlashganda xalqaro aloqalarni 
kengaytirish orqali muammolarni hal qilish yo’llarini izlaydi va quyidagilarni 
maqsadga muvofiq deb topishi mumkin: 
9 

---

- raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarish maqsadida (marketing 
konsepsiyasidan kelib chiqib) texnologik va uskunalarni zamonaviylashtirishni 
jadallashtirish uchun xorijiy sarmoyadorlarni jalb qilish; 
- iste’molchilar doirasini kengaytirish va jahon bozoriga o’z mahsuloti bilan 
chiqish uchun xususiy va davlat kompaniyalari bilan firmalararo kooperatsiyani 
amalga oshirish; 
- mintaqaviy ma’muriyat yordamida sarmoyadorlar uchun jozibali sharoitlar 
yaratish; 
- korxona ishiga milliy va xorijiy sheriklar bilan to’g’ri kontraktlar tuza 
oluvchi huquqshunoslarni jalb qilish; 
- korxona ixtisoslashuvi sohasida ilmiy-texnik taraqqiyot haqidagi axborotni 
muntazam olish va o’zining ilmiy-texnik va konstruktorlik bazasini rivojlantirish 
uchun milliy va xorijiy tadqiqot markazlari va universitetlarini jalb qilish; 
- qiziqish bildirgan xalqaro iqtisodiy va ilmiy-texnik tashkilotlar bilan 
ishbilarmonlik munosabatlarini o’rnatish. 
«Xalqaro menejment» fanining vazifasi — jahon bozorida milliy va xalqaro 
kompaniyalar strategiyasini, integral (birikma) xalqaro texnologiyalarni qo’llash 
orqali ishlab chiqarishni baynalmilallashtirish imkoniyatlarini, xorijiy an’analar, 
madaniy xususiyatlar va qabul qilingan standartlarga moslashish usullarini 
o’rganishdan iboratdir. Natija sifatida esa global ko’lamdagi tafakkur, falsafa va 
psixologiyani hamda chet elda tadbirkorlik faoliyati sharoitlariga tez moslashish 
ko’nikmalarini egallash qabul qilinadi. 
10 

---