M. R. Tursunova xalqaro menejment

11.1. Erkin iqtisodiy zonalar haqida umumiy tushuncha.
Mamlakatimizda yuqori texnologiyali yangi ishlab chiqarish quvvatlarini tashkil etish, 
hududlarni raqobatdosh va eksportga yo`naltirilgan zamonaviy sanoat 
Отформатировано: Шрифт: Times New Roman, узбекский
(кириллица)
Отформатировано: Шрифт: Times New Roman
Отформатировано: Шрифт: Times New Roman,
полужирный
Отформатировано: Шрифт: Times New Roman,
полужирный, узбекский (кириллица)
165 

---

mahsulotlari ishlab chiqarishni o`zlashtirishga yanada faol jalb qilish, ishlab 
chiqarish,muhandislik-kommunikatsiya, yo`l-transport, ijtimoiy infratuzilma va logistika 
xizmatlarini jadal rivojlantirishni ta`minlash uchun to`g`ridan-to`g`ri xorijiy 
investitsiyalarni jalb etish eng muhim vazifalaridan biri hisoblanadi. Hozirgi kunda 
mazkur vazifalarni amalga oshirishda erkin iqtisodiy hududlar muhim ahamiyatga ega. 
Chunki bunday erkin iqtisodiy zonalar mintaqani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish uchun 
mamlakat va chet el kapitalini jalb etish orqali uning sanoat salohiyatini, ishlab chiqarish, 
transport-tranzit va ijtimoiy sohani rivojlantirish barobarida, zamonaviy bozor 
infratuzilmalarini tashkil etishga imkoniyat yaratadi. Shu boisdan bugungi kunda 
dunyoning aksariyat davlatlari, xususan Xitoy, AQSH, Fransiya, Koreya Respublikasi, 
Meksika, Vengriya, Bolgariya kabi mamlakatlarda hududning geografik va boshqa 
qulayliklaridan kelib chiqqan holda, maxsus iqtisodiy hududlarni (MIH) tashkil etish 
an`anaga aylangan. 
Iqtisodiy zonalarni tashkil qilish to’g’risida O’zbekiston Respublikasining 
Rivojlanishining 2017-2021-yillar uchun “Harakatlar strategiyasida” ham aytib o’tilgan. 
Unga ko’ra : 
- soliq yukini kamaytirish va soliqqa tortish tizimini soddalashtirish siyosatini davom 
ettirish, soliq ma’muriyatchiligini takomillashtirish va tegishli rag’batlantiruvchi 
choralarni kengaytirish; 
-faoliyat ko’rsatayotgan erkin iqtisodiy zonalar, texnoparklar va kichik sanoat zonalari 
samaradorligini oshirish, yangilarini tashkil etish;
-yangi sanoat korxonalari va servis markazlarini tashkil etish, kichik sanoat zonalarini 
tashkil qilish, yirik xo’jalik birlashmalarining mablag’larini, banklarning kreditlarini va 
xususiy xorijiy investisiyalarni jalb qilish hisobiga kichik shaharlar va shaharchalarni jadal 
rivojlantirish;
kabi erkin iqtisodiy zonalarni tashkil qilishga doir strategiyalar belgilangan. Albatta 
buning hammasi xususiy mulk huquqi va kafolatlarini ishonchli himoya qilishni 
ta’minlash, xususiy tadbirkorlik va kichik biznes rivoji yo’lidagi barcha to’siq va 
cheklovlarni bartaraf etish, unga to’liq erkinlik berish, “Agar xalq boy bo’lsa, davlat ham 
boy va kuchli bo’ladi” degan tamoyilni amalga oshirish, kichik biznes va xususiy 
166 

---

tadbirkorlikni keng rivojlantirish uchun qulay ishbilarmonlik muhitini yaratish, 
tadbirkorlik tuzilmalarining faoliyati davlat, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat 
idoralari tomonidan noqonuniy aralashuvlarning qat’iy oldini olish, sanoat korxonalari va 
boshqa ishlab chiqarish ob’ektlarini joylashtirishga qulay shart-sharoitlar yaratish, xususiy 
tadbirkorlikni keng rivojlantirish hamda aholining turmush sharoitini yaxshilash 
maqsadida hududlarning ishlab chiqarish, muhandis-kommunikasiya va ijtimoiy 
infratuzilma tarmoqlarini yanada rivojlantirish va modernizasiya qilish kabi chora 
tadbirlarni amalga oshirishga qaratilgan. 
Mamlakatimizda erkin iqtisodiy zonalar tashkil etish va ular faoliyatiga doir 
munosabatlar esa 1996 yil 25 aprelda qabul qilingan “Erkin iqtisodiy zonalar 
to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni bilan tartibga solinadi. Oliy Majlis 
Senatining o`n to`qqizinchi yalpi majlisida ma’qqullangan “Erkin iqtisodiy zonalar 
to`grisida”gi O`zbekiston Respublikasi Qonuniga o`zgartirish va qoshimchalar kiritish 
haqida’gi O`zbekiston Respublikasining Qonuni esa amaldagi Qonunning erkin iqtisodiy
zonalarni tashkil etish tartibi, ularning turlari, mazkur zonalar ishtirokchilariga qo`shimcha 
imtiyoz va preferentsiyalar berish mexanizimini o`zida aks ettiradi.