М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

Махсус сўроқларга жавоблар

§ 71. Махсус сўроқларга жавоблар мазкур жавобга мантиқан зарур бўлган гапнинг барча бўлакларини такрорлаш орқали тўлиқ берилади. Бунда, от билан ифодаланган гап бўлаклари одатда олмош билан алмаштирилади:

When did the teacher read an interesting story to the students? – He read it to them yesterday.
To whom did the teacher read an interesting story yesterday? – He read it to the students.
What did the teacher read to the students yesterday? - He read an interesting story to them (yesterday).
What did the teacher do yesterday? - He read an interesting story to the students (yesterday).
Инглиз тилида, ўзбек тилидаги сингари, махсус сўроқларга жавоб фақат сўроқ тегишли бўлган гап бўлагидангина иборат бўлиши хам мумкин:
When did the teacher read an interesting story to the students? – Yesterday.
To whom did the teacher read an interesting story yesterday? – To the students.


Эга ёки унинг аниқловчисига тегишли сўроқлар

§ 72. Эгага тегишли бўлган сўроқлар who? ким? what? нима? сўроқ олмошлари билан бошланади, ушбу олмошлар сўроқда эга вазифасини бажаради, ундан кейин эса кесим (ёрдамчи ёки модал феъл, асосий феъл) келади. Бошқа сўроқлардан фарқли равишда, бундай сўроқларда д а р а к г а п д а г и сў з л а р т а р т и б и ишлатилади²⁷. Эга вазифасидаги who, what дан кейин феъл 3-шахс бирлик шаклида қўлланилади:

Эга	Кесим	Тўлдирувчи	Хол
Who	is reading	a book	at the window?
What	is lying		on the table?
Who	gives	you English lessons?
Who	came		here yesterday?

Дарак гапнинг сўз тартиби эганинг аниқловчисига тегишли сўроқларда хам қўлланилади. Бундай сўроқлар what? қандай? which? қайси? whose? кимнинг? how much? how many? нечта? сўроқ олмошлари билан бошланади ва бевосита улардан кейин эга келади:

What book is lying on the table? Столда қандай китоб ётибди?
Whose children came here yesterday? Кеча бу ерга кимнинг болалари келди?
How many students work in that laboratory? Бу лабораторияда нечта талаба ишлайди?
§ 73. Эга ёки унинг аниқловчисига тегишли сўроқларга жавоблар, одатда, қисқа шаклда берилади. Ушбу жавоблар эга (от ёки олмош) ва сўроқнинг кесими таркибига кирувчи ёрдамчи ёки модал феъл билан ифодаланган кесимдан ташкил топади. Сўроқда феъл Present ёки Past Indeinite да бўлса, жавобда do (does) ёки did нинг тегишлиси ишлатилади:
Who is standing at the window? Дераза олдида ким турибди?
- My sister is. Менинг синглим.
What book is lying on the table? Столда қандай китоб ётибди?
- A French book is. Французча (китоб).
Who can do it? Буни ким қила олади?
- I can. Мен (қила оламан).
Who gives you English lessons? Ким сизга инглиз тилидан дарс беради?
- Comrade A. does.
Инглиз тилида фақат эгадан иборат бўлган жавоблар хам ишлатилиши мумкин, лекин бундай жавоблар камроқ қўлланилади:
Who is standing at the window? – My sister.
What book is lying on the table? – A French book.