M. N. Musayev

Dinamik changyutgichlar. Gazlarni changdan tozalash markazdan qochma kuch va Koriolis kuchlari hisobiga amalga oshiriladi. Bunda ushbu kuch so'rish-tortish moslamasining ishchi g‘ildiragi aylanishi natijasida vujudga keladi. Dinamik changyutgich apparatlari oddiy ventilatorlarga qaraganda ko‘p energiya sarf qiladi.

Quyidagi jadvalda quruq mexanik changyutgichlaming xarakterli parametriari keltirilgan:

Changyutgich tipi	Maksimal Ish unumi, m^/soat	Turli razmeidagi zarralarni ushlab golish samaradorllgi.%	Gidravlik qarshiiik, Pa	Gazlar haroratining yuqori chegarasi, °C
Tindirish kamerasi	vf	80-90 (50 mkm)	50-130	350-550
Siklon	85000	50-80 (10 mkm)	250-1500	350-550
Uyurmali chanqyutqich	30000	90(2 mkm)	2000 gacha	250 gacha
Batareyali siklon	170000	90(5 mkm)	750-1500	350-550
Inersion chanqyutqich	127000	90(2 mkm)	750-1500	400 gacha
Dinamik chanqyutqich	42000	90(mkm)	750-1500	400 gacha
* o'rnasbtirliadigan maydonning lmkoniyatidan kelib cblqib Vc aniqlanadi.

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Mexanik quruq chang ushlagichlarda tozalash qanday so'ndirish mexanizmlari asosida olib boriladi?
   
2. 
   Chang tindirish kameralarining qanday ko'rinishlan mavjud?
   
3. 
   Inersion changyutgich kameralarining ishlash mexanizmi qanday?
   
4. 
   Siklonlar qanday kuch asosida chang zarralarini ajratadi?
   
5. 
   Siklonlar qanday afzalliklarga va kamchiliklarga ega?
   
6. 
   Siklonlaming qanday turlari mavjud?
   
7. 
   Siklonda gaz harakati qanday traektoriyaga ega?
   
8. 
   Siklonlar guruhi qanday ishlaydi?
   
9. 
   Siklonning konstruksiyasi qanday hisoblanadi?
   
10. 
    Uyurmali va dinamik changyutgichlaming ishlash prinsipi qanday?
    

Gazlarni filtrlarda tozalash

Ushbu apparatlarda changli gazni tozalash jarayoni tozalanuvchi gazni g‘ovaksimon materialdan o‘tkazish va bunda gaz o‘tib ketib, uning tarkibidagi chang zarralari esa materialda ushlanib qolinishiga asoslangandir. Filtr materiallari turli strukturaga ega bo‘lib, ular asosan quyidagi turlarga bo‘linadi:

1. 
   G'ovaksimon egiluvchan to'siqlar:
   

— tabiiy, sintetik уоШ mineral tolalardan to‘qllgan ma tolar; to atloogon lalolt myietioldon layyatlongon — kigizlot, aag‘azlor, kotlanlot, IoIoIS batdanlot, lalolt о ‘tomlot; setgbvok lisilot —g‘ylvttyk tezino, penpaliM-elon, membtonoli fllti-lor.

2. 
   Yarim qattiq g'ovaksimon to‘siqlar.
   

• 
  loyonch maslomorotgo yakt tkki loyonch atosigo siatlgon iolorot, aitindilot aodomt, la ‘ailgon setkolot.
  

3. 
   Qattiq g'ovaksimon to‘siqlar:
   

• 
  danostman moietlorlot — ketomiko, proslmossy, pt-ess^ngon yaki yoxltllongon meloll patashakloti, g‘avoksiman shisholot yaki plosimossolot, ugleff?aft molettolloti vo shu koOHot; moletiollot — melod vo shisho iololotdon shokllongon aollomlot, metall setkalar, teshilgan listlar.
  

Gazlarni tozalash jarayonida chang zarralari filtr matenaliga yaqinlashadi va u bilan to‘qnashadi. Shunda chang zarralari materialning g'ovakliklarida ushlanib qoladi, gaz esa o‘tib ketadi. Tozalash jarayoni davomida zarralar qatlami qalinlashib boradi va qalinlashgan zarralar qatlamining o‘zi ham filtrlash jarayoniga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Qatlam qalinlashgan sari filtming qarshiligi ortib boradi, ya’ni havoning o‘tishi qiyinlashadi. Buning natijasida flltming g‘ovakligi kamayib, uning qarshiligi ortib boradi. Shunda uni almashtirish yoki regeneratsiya qilish lozim bo‘ladi.

Filtrlar qaysi maqsadda ishlatilishiga, hamda gazlarni chiqish va kirish konsentratsiyasiga qarab, ularshartli ravishda 3 sinfga bo'linadi: