M. N. Musayev

rasm. Azot oksidli chiqindi gazlarni torf-ishqor asosidagi adsorbent
yordamida tozalash texnologik sxemasi:

1-temiryo‘l vagoni; 2,17-omlx)rlar; 3,9,14- o‘rachalar; 4,10,15-elevatorlar;
5-bunker; 6,8,13,16-shneksimon transportyorlar; 7-bolg‘asimon
maydalagichlar; 11-adsorber; 12- ta’minlovchi.

Qurilmaga torf temiryo‘l vagonlarida keltiriladi va transportyor yordamida o'rachaga tushiriladi. U yerdan esa elevator yordamida hunkeiga yuklanadi. Bunkerdan keyin torf maydalagichda kukun holiga keltiriladi va transportyor, elevator yordamida adsorberga beriladi. Adsorberning diametri 7,3 m, balandligi 10,5 m bo‘lib, mavhum qaynashh torf qatlamining qarshiligi 4,9 kPa ga teng. Adsorberga ammiak gazi ham beriladi. Chiqindi azot oksidli gaz adsorberning quyi qismidan beriladi. Tozalash jarayonida to‘yingan adsorbent transportyor va elevator yordamida torf-azotll o‘g‘it sif atida omborga yuboriladi. Ushbu usulning kapital xarajatlari boshqa usullarga nisbatan kam, lekin torfni o‘z-o‘zidan yonib ketish xavfi bo‘ladi. Xuddi shu texnologik sxemada adsorbent sifatida qo‘ng‘ir ko'mir, fosfat xomashyosi va lignin chiqindisi ham ishlatilishi mumkin. Bu adsorbentlar ham ishlatilgandan keyin o‘g‘it sifatida ishlatiladi.

Nazorat uchuo savollar:

1. 
   Azot oksidlarini adsorbsion usulda tozalash qanday hollarda qo‘llaniladi?
   
2. 
   Azot oksidlarini ushlab qolish uchun qanday adsorbentlar qo'llaniladi?
   
3. 
   Qanday xususiyatga ega bo'lgan xemosorbentlar azot oksidlarini ushlab qolishda yaxshi natijalami beradi?
   
4. 
   Torf-ishqor aralashmasi asosidagi adsorbent yordamida azot oksidlarini ushlab qolish qanday amalga oshiriladi?
   

119

www.ziyouz.com kutubxonasi