M. N. Musayev

tuproq -25-30, kalsiy oksidu — 2—5

magniy oksidii — 1—3

neft shlamii — 2—4

suv va qolganlar

Mazkur kompozitsiyadan tayyorlangan qoplam oshirilgan deformativlik va kamaytinlgan suv yutHishlik qobiliyanga egadir.

Komponentlar quyidagi massa nisbatida (foizda) bo'lgan yo‘l betom tayyorlash uchun tarkib ishlab chiqilgan:

• 
  portland sement— 6—14
  
• 
  to‘ldiruvchi — 77-79,
  
• 
  neft shlami — 3—7
  
• 
  suv va qolganlar.
  

Bunda betonning bo‘kishi kamayadi, mustahkamlik va suv o'tkazmaslik qobiliyati oshadi.

Neft shlamni xomashyo sifatida ishlatish hajmi bo'yicha ikkinchi soha — bu qurilish materiallarini tayyorlash.

Neft shlamni tarkibiga yuqori haroratli tola, yong'inga chidamli loy va pohakryamid qo‘shilgan issiq saqlagich materiallar tayyorlashda qo‘llash tavsiya etilmoqda.

Neft shlami keramzit tayyorlash uchun ishlatilishi mumkin. Keramzitni ishlab chiqarishda har xil organik qo‘shimchalar moyining hajm zichligini kamaytirish uchun ishlatiladi, ular orasida poliglikol, sulfid-achitqi-barda, dizel yoqilg‘i, kerosin, piroliz qatroni va boshqalar.

Bu maqsadlarda neft shlamni ishlatishda keramzitning hajm massasi kamayishi yirik fraksiya chiqishi ko‘payadi, yoqilg‘i sarflanishi kamayadi.

To‘ldiruvchi hajmi massasining kamayish effekti keramzitning ishlab chiqarishda xomashyo sifatida kam qo'llanuvchi moyli jinslami ishlatishga imkon beradi.

Shuningdek, neftshlamni xom neft o‘rniga burg'ilash eritmalariga yog'lash qo‘shimchasi, uglevodorod asosida burg‘ilash eritmasini ajratish uchun bufer suyuqlik va suv asosida tamponaj eritmasi sifatida ishlatilishi mumkin.

Neft shlamni neft va gaz quduqlarini burg'ilashda burg'ilash eritmalari komponentlariga kiritish mumkin. Tavsiya etilayotgan tarkibda qo‘ilash burg‘ilash eritmalarining filtrati bilan bog‘lanishda moyli jinslaming yuqori mustahkamligini olishga imkon beradi.

Neft shlamlari bitumli qovushqoqli materiallar olish uchun ishlatilishi mumkin. Neft shlamlari, saqlash muddati va sharoitlarga qarab, o‘zining tashqi ko‘rinishi va konsistensiyasi bo‘yicha suyuq bitumlarga o‘xshab qoladi va shuning uchun ko‘pincha ular yo‘l