M. N. Musayev

rasm. BR Exploration firmasi TORBED reaktonning qirqim sxemasi.

Shuni aytib o‘tish joizki, katta ustunligi bilan bir qatorda neft shlamlarini yondirish usuli bir qator kamchiliklarga ega, ulardan eng asosiylari— bu issiqlik energiyasini utiilzatsiyalashning qiyinligi, jihozlarning beso'naqayligi, atmosferani ajralib chiqqan gazlar bilan ifloslantirilishidir. NQIZlarda o‘tkazilgan termogravimetrik tadqiqotlar va uning faza tarkibini o‘rganib chiqish shuni ko‘rsatadiki, shlamlar tarkibida yuqori miqdorda neft mahsulotlari va mustahkam emulsiyalar mavjud ekan. Yondirish ko‘p miqdorda issiqlikni yutish bilan o‘tadi. Yuqoridagilarga asosan shunday xulosa chiqarish mumkin: neft shlamining tarkibida yuqori foizli suvlarning mavjudligi va uglevodorod qismining xavfliligi (toksikligi) uchun yondirish usulini qo'llash maqsadga muvofiq emasligini ko'rsatadi.

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Shlamni zararsizlantiiishnmg termik usuli isiiqbollan qanday?
   
2. 
   Rotatsion forsunkalar bilan jihozlangan pechlarda shlamni yondirish jarayoni qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Germaniyaning DORINER tirmasi tomonidan shlamlami termik zararsizlantirish usuli qanday amalga oshiriladi?
   
4. 
   AQSHning R&D INDUSTRIAL SUPPLY COMPANY firmasi tomonidan taqdim etilgan texnologiya qanday amalga oshiriladi?
   
5. 
   BR Exploration firmasi taqdim etadigan texnologiyada neft shlamlari qanday zararsizlantiriladi?
   
6. 
   Shlamni zararsizlantirishda termik usullardan foydalanish qanday omillar bilan murakkablashadi?
   

Shlamni mexanfk usulda ajratish

Mexanik jarayonlar asosida aralashtirish va fizik ajratish yotadi. Hoziigi kunda uglevodorod tarkibli energetik yoqilg‘ilaming zaxirasi kamayib borayotgan bir paytda neft shlamlarini qayta ishlab undan neft xomashyosini ajratib olish atrof-muhitni muhofaza qilishdagi eng isnqbolli yo‘nalishlardan biri hisoblanadi. Shu bilan ushbu neft shlamini qayta ishlash jarayomda ajralgan qattiq qoldiqlami esa xomashyo sifatida kimyo va yo‘l qurilishi sanoatida ishlatish ko‘zda tutilgan. Hoziigi kunda emulsion va tub neft shlamlaruu alohida qayta ishlash va utilizatsiya yo‘nalishlan aniq belgilab olingan.

NQIZ ning neft shlamlariga va qattiq chiqindilariga tegishli ishlov berilib, keyin ular utilizatsiyalanadi. Emulsion neft shlamlari har xil uskunalarda dastlab deemelgatsiya jarayonlaridan o'tadi.

AQSH da atrof-muhitga chiqindilarning zararli ta’sirini kamaytirish bo‘yicha olib borilayotgan siyosat ifloslanishda atrof- muhitni muhofazalash Agentligi qarorlariga asoslangan. Bu siyosat

Shlamni fraksiyalash

3.