М. М. Мусаев компьютер тизимлари ва тармоқлари

Маълумотларни ҳимоялаш тизими.
Маълумотларни ҳимоялаш вазифаси маъмурлаштириш вазифаси билан узвий боғланган, чунки айнан маъмур тизимнинг ресурсларига (файлларга катологларга, принтерларга) фойдаланувчилар мурожаат қилганида уларнинг ҳуқуқларини аниқлайди. Маъмур, шунингдек, тизим ҳаракатларини, операцион тизимнинг ишини тугатиш, тизим вақтини ўрнатиш, фойдаланувчилар қайд ёзувларини яратиш, жараёнларни тугатиш бир неча файллар ва каталогларга фойдаланувчилар ҳуқуқларини чеклайди.
Асосий ҳимоя воситаси ва хавсизликни таъминлаш аудит вазифаси ҳисобланади. Аудит деб ҳимояланадиган тизим ресурсларига рухсат этишга боғлиқ тизим журналида ҳодисаларнинг қайд этилиши айтилади. Рўйхатга олиш ва қайд этиш воситалари қўйилган замонавий операцион тизимлар аудитининг тизим ҳодисасини топиш ва қайд этиш, рухсат этишга уринишини олишга ёки тизим ресурсларини кўчириш имкониятини таъминлайди. Бузилишларга бардошлиликни қувватлаш операцион тизим томонидан захиралаш асосида ишлатилади. Кўпинча операцион тизим вазифасига турли дискларга маълумотларни нусхалаш, принтерлар ва бошқа киритиш-чиқариш қурилмаларини захиралаш киради. Захира нусхани олиш ва у орқали маъмур маълумотларни кўчирадиган ва қайта тиклайдиган утилитлар ёрдамида ишлатилади.
Кўп процессорли ва кўп ядроли тизимларнинг пайдо бўлиши ҳам тизимнинг ишончлилигини оширади, юқори унумдорликни таъминлайди, лекин барибир операцион тизимларнинг мураккаблашишига олиб келади.
Амалий дастурлаштириш интерфейси.
Аппарат ресурсларга боғлиқ бўлган вазифалардан ташқари, операцион тизим амалий дастурчига қушимча вазифалар тўпламини тақдим этади. Бу тўплам амалий дастурларнинг ёзилишини соддалаштиради ва тезлаштиради. Бу вазифалар амалий дастурнинг ўзида ҳам бажарилиши мумкин, лекин операцион тизим таркибига киритилган тайёр процедуралардан фойдаланиш яхшироқ. Операцион тизимнинг бу фойдали вазифалар тўплами API (Application Programming Interfase) амалий дастурнинг интерфейси дейилади. Амалий дастурлар API вазифаларга мурожаат қилишни тизимли сўров ёрдамида бажаради.