M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

107 
Douglas Farah, Merchant o f Death: Money, Guns, Planes and the Man
Who Makes War Possible. - Hoboken, NJ: John Wiley, 2007.
159

---

portlatishlarga aloqasi bo‘lgan Axmad Xalfan Jiylanini Pokistonda 
qo‘lga olib oidirishgani yoki yana bir misol 2005-yil Londondagi port­
latishlarga aloqasi bo‘lgan Xorun Rashid Asvatni qatl etganlari 
buning yaqqol misolidir. AQSH hukumatining ta’kidlashicha, so‘nggi 
paytlarda Janubiy Afrikada ikkita katta oila mavjud bo‘lib, aynan ular 
“Al-Qoida”ni moliyaviy tomondan ta’minlab turadi, degan taxminlar 
ham mavjud. Shuningdek, bu guruh Janubiy Afrikadagi JCh-2010 ga 
oshkoralikka ega bo‘lish maqsadida tajovuz qilgan degan gumonlar 
ham mavjud. Shimoliy va G ‘arbiy Afrikada AKIM asosiy terroristik 
tahdid hisoblanadi. AKIM harakati 2007-yilda “Salafiy jihodchilar 
va targ‘ibotchilar guruhi” “Al-Qoida” terroristik guruhiga sodiqligi 
to‘g ‘risida qasamyod qilganidan so‘ng tashkil etilgan bo‘lib, shu yil- 
ning dekabr oyida Jazoirdagi BMT b o ‘limlaridan birida portlash 
uyushtiriladi. AKIM ning asosiy maqsadi-bu Mag‘rib va Saxiliyaning 
viloyatlarida transmilliy ko‘chib o‘tish faoliyatini amalga oshirish- 
dir. Ya’ni ushbu hududlarda dastlabki islom jangovorchilarini va 
jamoatchiligini joylashtirish hamda Liviya islom jangovor guruhi, 
Marokash islom jangovor guruhi, Tunis islom fronti, Mavritaniya 
targ‘ibotchi va jihodchilar guruhi ham shular jumlasidandir. Hozirgi 
vaqtda AKIM asosan o‘zining terroristik harakatlarini Saxiliya va 
Mavritaniyada olib bormoqda. AKIMning asosiy batalyonlari Muxtar 
Bilmuxtar va Abdul Xamid abu Zaid hisoblanadilar. G‘arbiy Afrika­
da AKIMning Nigeriyadagi “Boko Haram” jangovorchilar guruhiga 
qo‘shilishi mumkinligi to ‘g ‘risida xavfsirashlar mavjud.
Afrikadagi hududiy mojarolami tahlil qilgan holda shuni aytish 
mumkinki, mojarolar asosan xalqlar va qabilalar joylashuvining 
hududiy jihatdan noto‘g‘ri taqsimlanganidan kelib chiqmoqda. Gap 
shundaki, 1885-yil Berlin Konferensiyasida buyuk mustamlakachi 
davlatlar Afrika hududini bo‘lishib olgan edi. Natijada, o ‘zaro bog‘liq 
bo‘lmagan mintaqa va xalqlar birlashtirilgan, tarixan shakllanib kel­
gan umumiy davlat va qirolliklar esa bir necha qismlarga bo‘lib tash- 
langan. XX asming 60-yillariga kelib, yosh mustaqil davlatlar oldida 
milliy birlikni tashkil qilish va yaxlit hududga ega bo‘lish muammo- 
lari kelib chiqa boshladi108.