M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

47 Каримов И.А. Хавфсизлик ва барк;арор таравдиёт йулида. -Т.6.
-Т.:Узбекистон, 1998, 24- 28 Ь.
48 Karimov I. Tinchlik va ahillik - mamlakatimiz taraqqiyoti va xalqimiz
farovonligining asosidir // Xalq so ‘zi, 2014, № 91.
91

---

Mintaqaviy mojarlolar aslida siyosat subyektlarining o‘zaro 
hamkorliklaridan kelib chiqadi. Lekin jamiyatning turli tabaqadagi 
kishilardan tashkil topganligi, ulaming o ‘z maqomlaridan norozi 
bo‘lishlari, dunyoqarashlar, qadriyatlaming mos kelmasligi natijasida 
individlaming xatti-harakatini o ‘zgartiruvchi mojarolar kelib chiqadi. 
Mojaro raqobatning ko‘rinishi bo‘lib, unda hokimiyat vakolatlari va 
resurslariga egalik qilish istagidagi ikki yoki undan ortiq tomonlar 
bir-birlari bilan o‘zaro raqobat qiladilar49.
Siyosat subyektlari mojarolami o‘zlari uchun qulay bo‘lgan 
yo‘nalishga o ‘zgartirish istagida uning tarkibiy qismlari va xususi- 
yatlarini o ‘rganadilar. Siyosat subyektlari, bu xususiyatlardan kelib 
chiqib, o‘z harakatlarini o ‘zgartirishlari mumkin. Turli mojarolami 
chuqur o ‘rgangan ko‘pgina olimlar - konfliktologlaming fikricha, 
ular quydagi tarkibiy qismdan iborat:
• mojaroning manbai (predmeti) bahslashayotgan tomonlar 
o‘rtasidagi kelishmovchilkning asl mohiyati;
• mojaroning kelib chiqishiga, tomonlaming o‘z maqsadlari, pozi- 
tsiyalari hamda manfaatlarini himoya qilish uchun ulaming faol hara- 
katiga turtki bo‘lgan sabab va bahonalar;
• hokimiyat vakolatlari va resurslarini talashayotgan tomonlar;
• raqobatlashayotgan subyektlarning g ‘oyalari, o‘z oldilariga 
qo‘ygan maqsadlari, kontagentlari bilan munosabatlari - ulaming qa- 
rashlari va pozitsiyalari;
• tomonlaming bir-biriga ta’sir ko‘rsatishda foydalangan resurs­
lari, usullari hamda qo‘llagan vositalari;
• raqobatlashayotgan tomonlaming munosabatlarini ko‘rsatuvchi 
mojaroning tabiati.
Mojarolaming tarkibiy qismlarini bir-biridan ajratib o‘rganish, 
uning asl mohiyatini chuqurroq tushunish imkonini beradi. Qator 
olimlaming fikricha, ular o‘zining ko‘rinishi va intensivligi bilan bir- 
biridan farq qiladi50.