M. M. Mamasiddiqov, Z. N. Esanova, D. Y. Habibullayev

3 0 .5 .  Majburiy  ijro  etish  choralari
Sud  q aro rlarin i  ijro  etish  ja ra y o n id a   sud  ijrochisi  to m o n id a n  
q arz d o rg a   ixtiyoriy  ijro  etish  u c h u n   besh  kunlik  m u d d a t  beriladi. 
A g ar  u sh b u   m u d d a td a   q a rz d o r   ijro  h u jja tin i  ijro  e tm a s a ,  sud 
ijrochisi  m ajburiy  ijro  etish  c h o ra larin i  k o ‘radi.  D em ak,  ixtiyoriy 
b e rilg a n   m u d d a tn in g   o ‘tis h i  m a jb u riy   ijro   e tis h   c h o ra la r in i 
q o ‘llashga asos b o ‘ladi.
0 ‘zbekiston  Respublikasining «Sud  hujjatlari va boshqa organlar 
hu jjatlarin i  ijro  qilish  to ‘g ‘risida»gi  Q o n u n i  4 6 -m o d d asig a  ko ‘ra,
3 0 9

---

su d   ijro ch isi  quyidagi  m ajb u riy   ijro  e tish   c h o ra la rin i  q o ‘llashi 
m u m k in :
1)  u n d iru v n i  q a rz d o rn in g   pul  m ab lag ‘lariga  va  b o sh q a   m ol- 
m ulkiga qaratish;
2)  u n d ir u v n i  q a r z d o r n in g   b o s h q a   s h a x s la rd a   tu r g a n   p u l 
m ablag‘lariga va boshqa m ol-m ulkiga qaratish;
2 1)  u n d iru v n i  q a rz d o rn in g   d eb itorlik  qarziga,  sh u   ju m la d a n , 
q a rz d o r u n d iru v ch i  sifatida  ishtirok etay o tg an   ijro  hujjati  b o ‘yicha 
un g a tegishli b o ‘lgan m ab lag ‘larga qaratish;
2 2)  u n d iru v n i  q a rz d o rg a   te g is h li  b o ‘lg a n   a lo h id a   m u lk iy  
huquqlarga qaratish;
3)  u n d iruvni  q a rz d o rn in g   ish  h aq i,  stipendiyasi,  pensiyasi  va 
b oshqa turdagi daro m ad larig a qaratish;
4)  ijro  h u jjatida  k o ‘rsatilgan  m u ay y an   a sh y o la m i  q a rz d o rd a n  
olib q o ‘yish va und iru v ch ig a  topshirish;
5)  ijro   h u jja tin in g   ijro  e tilis h in i  t a ’m in lo v c h i  q o n u n la rg a  
m uvofiq  k o ‘riladigan  b o sh q a  ch o ralar.
B iroq,  h a r  d o im   q a rz d o rn in g   m u lk i  yoki  pul  su m m a la rig a  
m ajburiy  ijro  q aratib   b o ‘lm aydi,  u n ing  q a n d a y   m u lk larid an   yoki 
p u l  s u m m a la r id a n   h a q   u n d iris h   m u m k in   e m a s lig i  q o n u n d a  
belgilangan.
0 ‘zbekiston  R espublikasining «Sud  hujjatlari  va b o sh q a o rg a n ­
lar hujjatlarini  ijro etish  to ‘g ‘risida»gi  Q o n u n i  6 9 -m o d d asig a k o ‘ra, 
u n d iru v   quyidagi  pul  su m m alariga  qaratilishi  m u m k in   em as:
•  m ayib  b o ‘lganlik  yoki  so g ‘liq q a   b o sh q a c h a   ta rz d a   shikast 
y e tg a n lik ,  sh u n in g d e k ,  b o q u v c h is in in g   vafo t  e tg a n lig i  sab ab li 
k o ‘rilgan  zararn i  t o ‘lash  sum m alariga;
•  x izm a t  m a jb u riy a tla rin i  b a ja rish   c h o g ‘ida  m ay ib   b o ‘lgan 
(yaralangan,  sh ikastlangan,  kontuziyaga  u ch rag an )  shaxslarga  va 
m a z k u r  shaxslar  h alok  b o ‘lgan  (vafot  etg an )  ta q d ird a ,  u larn in g  
oila a ’zolariga to ‘lanadigan  sum m alarga;
e b o la  tu g ‘ilganligi  m u n o sab ati  bilan  to ‘lan ad ig an   sum m alarga;
• a lim e n t  m ajburiyatlari  b o ‘yicha  t o ‘lan ad ig an   sum m alarga;
•  m e h n a t  sh aro iti  n o q ulay  va  o ‘ziga  xos  b o ‘lgan  ishlar  u c h u n  
to ‘lanadigan sum m alarga,  shuningdek,  radiatsiya ta ’siriga uchragan 
shax slarg a  va  q o n u n   h u jja tla rid a   b e lg ila n g a n   b o s h q a   h o lla rd a  
to ‘lan ad ig an   sum m alarga;
•  h o m ilad o rlik   va  tu g ‘ish  b o ‘yicha  to ia n a d ig a n   nafaq a  s u m ­
m alariga;
3 1 0

---

•  d a fn   e tis h   m a ro s im i  u c h u n   b e rila d ig a n   n a fa q a   s u m m a ­
la rig a ;
•   q ism an  h a q   to ia n a d ig a n   t a ’til  davrida  b o lan i  parvarishlash 
u c h u n   t o ‘lanadigan  sum m alarga;
• bo la  tu g h lish i,  q a rin d o sh la r vafot  etishi,  n ik o h   tuzish  m u n o ­
sabati  b ilan   k o rxona,  m uassasa  yoki  tash k ilo t  to m o n id a n   t o ‘lan a - 
d igan  sum m alarga;
• xizm at  safari,  b o sh q a joyga  ishga  o ‘tkazilganligi,  qabul  q ilin ­
g a n lig i  y o k i  y u b o r ilg a n lig i  m u n o s a b a ti  b ila n   t o ‘la n a d ig a n  
su m m a la rg a;
• m e h n a tg a   oid  m u n o sa b a tla r b e k o r q ilinganda  ish d an   b o ‘sha- 
tish  nafaqasi  tariq asid a  to ia n a d ig a n   su m m a la rg a 1.
S h u n in g d e k ,  m a z k u r  Q o n u n n in g   5 2 -m o d d a sig a   k o ‘ra,  ijro 
hujjatlari  b o ‘y icha  u n d iru v   q a rz d o r jism o n iy   shaxsga  m ulk  huquqi 
asosida tegishli b o ‘lgan yoki uning u m u m iy  m ulkdagi ulushi b o ‘lgan 
y agona uyga (kvartiraga),  agar q a rz d o r va (yoki)  u n ing oila a ’zolari 
u n d a  doim iy ravishda yashayotgan b o ‘lsa qaratilm aydi,  ijro hujjatida 
undiruvni  m azk u r uyga (kvartiraga) q aratish n azard a tutilgan yoxud 
u sh b u   m o l-m u lk   m ajburiyat  b o ‘y ich a   garov  narsasi  b o ‘lgan  ho llar 
b u n d a n   m u stasn o .  U n d iru v   b o sh q a  uylarga  (kvartiralarga)  u larda 
q a rz d o r  va  (yoki)  u n in g   oila  a ’zolari  yoxud  o ‘zga  shaxslar  d oim iy 
ravishda  yashab  tu rg a n -tu rm a g a n lig id a n   q a t’i  n a z ar,  qaratilish i 
m u m k in .
U n d iru v c h i  yoki  sud  ijrochisining  arizasiga  k o ‘ra,  u n d iru v   sud 
to m o n id a n   q a rz d o rn in g   y ag o n a  uyiga  (kvartirasig a)  y oxud  uy 
h u d u didagi  a lo h id a   tu rg a n   binoga  yoki  uyning  m uayyan  qism iga, 
ag ar  sud  uyni  (kv artiran i),  shu  ju m la d a n ,  unga  tu ta sh   h u d u d n i 
qism larga  b o iis h   m u m k in ,  q a rz d o r  tasarru fid a  qolgan  qism i  esa 
q a rz d o r  va  u n in g   oila  a ’zolari  n o rm a l  tu rm u sh   kechirishi  u c h u n  
y etarli  deb  to p g an   ta q d ird a   qaratilishi  m u m k in .
R o ‘y x a ti  0 ‘z b e k is to n   R e s p u b lik a s i  V a z irla r   M a h k a m a s i 
to m o n id a n   belgilanadigan,  q a rz d o r  va  u n in g   oila  a ’zolari  norm al 
tu rm u sh   kechirishi  u c h u n   z a ru r b o ‘lgan  uy  an jo m lari  va jih o z la ri, 
k iyim lar h a m d a  b oshqa buyum larga ijro hujjatlari b o ‘yicha undiruv 
qaratilishi  m u m k in   em as.
1 0 ‘zbekiston  Respublikasining 2001-yil  29-avgustdagi  «Sud hujjatlari va boshqa 
o rganlar  hujjatlarini  ijro  etish  to ‘g ‘risida»gi  258-11  sonli  Q onuni.  0 ‘zbekiston 
Respublikasi  Oliy  M ajlisi  A xborotnom asi,  2001,  №   9 — 10,  169-m odda.