M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

Pedagogik mahorat
- bu o`qituvchi - tarbiyachining shunday shaxsiy (bolajonligi, 
xayrihohligi, insonparvarligi, mehribonligi va h.k.) va kasbiy (bilimdonligi, 
zukkoligi, fidoiyligi, ijodkorligi, eruditsiyasi va h.k.) fazilatlarini belgilaydigan 
xususiyatki, u o`z o`quv fanini chuqur va atroflicha bilishida, pedagogik - psixologik 
va metodik tayyorgarligida, o`quvchi - yoshlarni o`qitish, tarbiyalash va 
rivojlantirishning optimal yo`llarini izlab topib, amaliy faoliyatda qo`llashida 
namoyon bo`ladi.
Shunday qilib, pedagogik mahorat egasi bo`lish uchun o`qituvchi o`z o`quv 
predmetini davr talablari asosida bilishi, pedagogika, psixologiya, metodika fanlarini 
mukammal o`zlashtirishi hamda insoniylik, mehnatsevarlik va fidoyilik kabi 
ma`naviy - axloqiy fazilatlarni o`zida tarkib toptirishi lozim.
Shuni alohida qayd qilib o`tmoq zarurki, o`qituvchilik kasbi murakkab va 
ma`suliyatli kasbdir. Ushbu kasbning sharafliligi va murakkabligi shu bilan 
belgilanadiki, u doimo ongning yagona sohibi bo`lgan inson bilan muloqotda 
bo`ladi. Ongli va tirik jonzot esa aqliy, ruhiy, hamda jismoniy jihatdan doimo 
rivojlanishda bo`ladi. SHuning uchun, o`quvchi bilan doimo muloqotda bo`lganda, 
unga ta`sir ko`rsatish uchun muntazam ravishda psixologiya, pedagogika kabi 
fanlarni mukammal o`rganib, o`z kasbiy mahorati ustida muttasil ish olib borishi 
kerak. Bu o`qituvchidan pedagogik - psixologik va metodik tayyorgarlikni 

---

16 
ta`minlaydi. 
Pedagogik mahorat - pedagogik jarayonda tarkib topadi. Pedagogik jarayon 
esa kasbiy va shaxsiy tayyorgarlikni yo`lga qo`yib, bo`lajak mutaxassisni mehnatga, 
hayotga tayyorlash uchun davlat, jamiyat, millat va kelajak avlod oldida javob 
beradigan mutaxassislarni tayyorlashga xizmat qiladi. SHuning uchun, pedagog 
shaxsiy va kasbiy fazilatlar egasi bo`lishi lozim. Pedagogning shaxsiy fazilatlari 
sirasiga iymon - e`tiqodi, dunyoqarashi, ijtimoiy ehtiyoj va faolligi, odob - axloqi, 
fuqarolik burchlarini his qilishi, ma`naviyati, dilkashligi, talabchanligi, qat`iyligi va 
maqsadga intilishi, insonparvarligi, huquqiy bilimdonligi va h.k.lar kiradi. Bular 
o`qituvchiga kasbiy xususiyatlarni o`zida tarbiyalab borishga ko`maklashadi.
Bularning barchasi xususiy mohiyat-mazmun kasb etsada, ular yaxlit holda 
o`qituvchi-tarbiyachi(pedagog)ning kasbiy malakalarining mazmunini ifodalaydi. 
Zero, pedagogik texnika - o`qitish, ta`sir ko`rsatish, ta`lim tarbiya oluvchilarga 
o`z his-tuyqulari, bilimlari, axloqiy fazilatlarini uzatish texnologiyasini ifodalasa, 
pedagogik muomala - o`qituvchi kasbiy faolligining bir ko`rinishi bo`lib, ta`lim - 
tarbiyada shu jarayon ishtirokchilarining o`zaro ta`sir va hamkorligini aks ettiradi.